Ernest Bloch (Genève 1880-Portland/Oregon 1959) was een Zwitsers componist en violist die bekend is geworden als de 'joodse profeet'. Na zijn jeugdwerken, die vooral invloed van grote Duitse romantici laten horen, schreef hij veel klassieke muziek met stijlelementen die afkomstig zijn uit de joodse synagogale muziek, en werkte daarmee als wegwijzer voor talrijke jonge joodse componisten.
Vanaf 1916 verbleef Bloch veel in de USA, waar hij zich in 1938 vestigde. Zijn Avodath hakodesh (1930-33) betrof, net als Schönbergs Kol Nidre uit 1938, een Amerikaanse synagogale opdracht. Bloch was niet op zoek naar authenticiteit, maar naar een uitdrukking van zijn eigen wortels en van persoonlijke associaties bij het Oude Testament. Zijn muziek is vaak nogal emotioneel getint. Overname van traditionele Hebreeuwse melodieën, zoals in Israel (1916) voor vijf solostemmen en orkest, behoorden tot de uitzonderingen. Hij was daarentegen scheutig in het evocerend gebruik van karakteristieke joods-muzikale details. Zo geeft Schelomo (1915-16) voor cello en orkest een indruk van de sjofar die op hoogtijdagen in de synagoge klinkt en van het vrije ritme in de Hebreeuwse taal en in joods sacraal gezang. Die vrije omgang met oud materiaal moet in Blochs natuur hebben gelegen en het oude hoefde niet altijd joods te zijn. Het eerste van zijn twee Concerti grossi herinnert aan de hoogbarok en de Tweede vioolsonate (1924) citeert zelfs uit de gregoriaanse mis. Maar niet alleen het oude maakte muziek in hem los.
Na een binnen- en buitenlandse studietijd zette zijn eigen land, waar hij trouwde, een tijd in de klokkenzaak van zijn vader werkte en vervolgens zijn boterham met dirigeren en doceren verdiende, hem bijv. aan tot het 'symfonische fresco' Helvetia. In 1916 vertrok Bloch naar de USA. Amerika verschafte hem leidende functies aan conservatoria en later aan de universiteit van Berkeley, leerlingen als George Antheil en Roger Sessions, als ook succes en menig eerbetoon. Het inspireerde hem bovendien tot een 'epische rapsodie voor koor en orkest', America. In 1938, het jaar waarin hij het antisemitisme in Europa de rug toekeerde en zich definitief in de nieuwe wereld vestigde, componeerde hij zijn Vioolconcert (1738). Tredend in de voetsporen van Dvorák ontleende hij het motto daarvan aan de indiaanse muziek. Bloch gaf onomwonden toe dat zijn meeste werken waren geïnspireerd door poëtische of filosofische ideeën. Het best is hij echter, uitzonderingen daargelaten, in zijn instrumentale muziek waarin hij onafhankelijk van buitenmuzikale motieven musiceerde, later met gebruikmaking van de nieuwe compositietechnieken, waaronder de serialiteit.
Oeuvre
1 opera (Macbeth); 4 grote symfonieën en 10 overige orkestwerken; 12 soloconcerten, 6 werken voor solostemmen en orkest; 22 kamermuziekwerken; 13 instrumentale solocomposities; artikelen.
