Fabrieksboekhouding, - een ➝ boekhouding, die zoodanig is ingericht en uitgebouwd, dat ze alle gegevens verschaft, die noodig zijn voor de kennis van den kostprijs der voortbrengselen en voor de beoordeeling van de bij de voortbrenging betrachte zuinigheid.
Lit.: K. G. Simon, Kostprijsberekening en Administratieve Fabrieksorganisatie 1917); verder de betr. dln. in de alg. leerb. over boekhouden. ➝ Boekhouden; Kostprijs.
C. Janssens. Fabrieks- en handelsmerken. Inleiding. Fabrieks- en handelsmerken zijn kenteekenen, dienend om de waren, die men fabriceert of verhandelt, van soortgelijke waren, afkomstig van andere fabrikanten of handelaars, te onderscheiden. In beginsel is ieder kenteeken geschikt, mits het ten aanzien van de herkomst der waar onderscheidend vermogen heeft. Dit vermogen komt niet toe aan teekenen, die de soort zelve of eigenschappen van de soort (hoedanigheid, samenstelling, prijs, gewicht, enz.) aanduiden; zoodanige teekenen zijn immers ook op soortgelijke waren toepasselijk. Voorts kunnen niet als onderscheidend worden aangemerkt geographische namen, die geen individueele herkomst van de waar weergeven, of voorstellingen, die tot het zgn. publiek domein behooren en door een ieder gebezigd moeten kunnen worden.
Als voorbeeld kan genoemd worden de naam van een lid van het vorstenhuis. Ook kan een merk zijn onderscheidend vermogen verliezen, doordat het, hoewel aanvankelijk een bepaald artikel aanduidend, allengs de beteekenis van soort-aanduiding gekregen heeft. Dit geldt bijv. voor „pils”, dat niet langer uitsluitend het Pilsener bier, doch in het algemeen licht bier aanduidt.
De fabrieks- en handelsmerken kunnen bestaan uit afbeeldingen, maar ook uit woorden. Omtrent het wezen van het woordmerk bestaan vsch. opvattingen; de een vat het op als den vorm van weergave van het woord, de ander als samenstel van letters, en volgens een derde meening dient het beschouwd te worden als beeld van een bepaalden klank of bepaalde voorstelling.
Ten slotte zij nog gewezen op de mogelijkheid van collectieve merken, die door ccn groep ondernemingen (leden eener vereeniging, of uit bepaalde streek) worden gebruikt.
