term, gebruikt voor aan de overheid toebehoorend grondbezit. Een gedeelte van de domeinen van den Nederlandschen Staat staat onder beheer van het Staatsboschbeheer, waarvan de organisatie laatstelijk is vastgelegd bij Kon.
Besluit van 16 Februari 1929, nr. 45 (➝Domein bosch). Tot de staatsdomeinen behooren in Nederland de zgn. kroondomeinen.
Deze waren aanvankelijk krachtens de Grondwet van 1814 en 1815 aan den koning geschonken als compensatie voor de aan het huis van Oranje na de vervallenverklaring van het stadhouderschap in 1795 ontnomen goederen. Ze werden door koning Willem I ingebracht in de Algemeene Nederlandsche Maatschappij ter begunstiging van de Volksvlijt, gevestigd te Brussel.
Na de afscheiding van België werden de domeinen, die in Nederland gelegen waren, wederom aan den koning in eigendom gegeven. In 1848 gaf koning Willem II de domeinen weer aan den staat terug, onder beding, dat de opbrengst ervan een blijvende inkomst zou zijn van de kroon.
Het beheer van de kroondomeinen is geregeld bij de Wet van 1 Mei 1863, Stbl. nr. 43. Struycken.België. Het nationaal domein is gevormd uit het openbaar en het privaat domein der openbare besturen. Het openbaar domein omvat de goederen van staat, provinciën, gemeenten, openbare instellingen en zelfs van particulieren, welke hetzij door den aard zelf der dingen, hetzij door een uitdrukkelijke wetsbeschikking voor een doel van algemeen nut zijn aangewezen. Deze goederen worden beheerd door een openbaar bestuur en bestemd voor het gebruik hetzij van het publiek in het algemeen, hetzij van een openbaren dienst. Maken deel uit van het openbaar domein o.m. de wegen, de straten, de havens, de bevaarbare en vlotbare waterloopen, de kanalen, de zeekusten, de begraafplaatsen, de openbare bibliotheken, musea met hun inhoud enzoovoort. De goederen van het openbaar domein zijn onvervreemdbaar en onverjaarbaar en het eigendomsrecht kan niet uitgeoefend worden, zoolang de goederen aan de openbare bestemming niet onttrokken zijn.
Vergunningen kunnen toegestaan worden tot wederopzegging toe op het openbaar domein, maar indien de vergunning een duurtermijn bepaalt, kan het bestuur tot schadeloosstelling verplicht zijn bij niet-naleving van de overeenkomst.
Het privaat domein van een openbaar bestuur bestaat uit de goederen, welke niet aangewezen zijn voor een doel van openbaar nut. Zij zijn vervreemdbaar en verjaarbaar, maar net als de goederen van minderjarigen en onbekwamen onderworpen aan toezicht. In tegenstelling met een onroerend goed van het openbaar domein kan een onroerend goed van het privaat domein gehypothekeerd worden, maar geen uitvoeringsmaatregel zal kunnen genomen worden, zoolang het goed eigendom blijft van het openbaar bestuur. V. Boon.
