Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-04-2019

Boventonen

betekenis & definitie

Boventonen - Aliquottonen (Fr. sons harmoniques) zijn tonen, die met elken hoorbaren toon in verschillende toonhoogte zeer zacht maar toch waarneembaar meeklinken. De b. zijn niet een subjectieve gehoorsverbeelding maar een reëel, natuurlijk verschijnsel.

De oorzaak van dit klankverschijnsel ligt in de samengesteldheid van de trillingen van het voorwerp, dat men voor de toonvoortbrenging aanwendt. Wetenschappelijk ontdekt werden de b. door den monnik Mersenne in het begin der 17e eeuw. Een duidelijke verklaring gaf Sauveur in 1701; de componist Rameau bouwde er ca. 1722 zijn harmonie-systeem op. “H. Andriessen” De invloed van den boventoon bestaat hierin, dat de boventoon aan den totaal-toon een zekere warmte en rijkdom verleent, welke de grondtoon alleen niet bezit. De meerdere of mindere volmaaktheid van instrumenten, bijv. violen, bestaat hierin, dat deze als zij aangestreken worden, behalve den grondtoon een zoodanige combinatie van boventonen geven (d.w.z. tonen, welker frequentie een veelvoud is van de grondfrequentie), dat het oor hierdoor aangenaam wordt getroffen. “A. Dubois ” Bovenvrucht → Dekvrucht.