Atomisme - natuurphilosophische wijze van wereldverklaring, welke de natuurdingen zooveel mogelijk tracht te herleiden tot loutere verzamelingen van laatste ondeelbare elementen(atomen).Verschil in opvatting heerscht 1° omtrent de natuur der atomen. Terwijl het dynamisch a. de atomen denkt als krachtcentra, vatten anderen deze laatste deeltjes als stukjes stof.
Weer anderen schrijven aan hun atomen ten minste een eigen natuur met eigen krachten toe.
2° W at aangaat den omvang der atomistische wereldverklaring : ofwel men beperkt deze zienswijze tot het rijk van het levenlooze, ofwel men beschouwt ook het organisch levende, ja zelfs het psychische in dier en mensch als product van een loutere combinatie van dergelijke laatste eenheden.
3° Met betrekking tot den eersten oorsprong der atomen huldigen velen de materialistische leer omtrent de eeuwigheid der stof; sommige aanhangers van een meer gematigd a. leerden de schepping der atomen.
Vertegenwoordigers van het a. waren Democritus, Epicurus, Lucretius in de Oudheid, d’Holbach, Haeckel met anderen in het midden en op het einde der vorige eeuw. In moderne kringen heeft het a. als a l g e m e e n e wijze van wereldverklaring vrijwel afgedaan. Behalve dat dit systeem in zijn materialistischen vorm in strijd is met de conclusies der natuurlijke Godsleer en der rationeele zielkunde, is dit stelsel ook van natuurphilosophisch standpunt onhoudbaar, wijl het geen voldoende verklaring geeft van het dikwijls radicale verschil in werkwijze en eigenschappen der dingen. Evenmin verklaart het a. de bestendigheid, waarmee steeds dezelfde, in zich wel bepaalde, van andere scherp-onderscheiden dingtypen terugkeeren. Daarenboven kan kracht noch stof laatste innerlijk beginsel der dingen zijn( zie Materie- en vormleer, zie Atoomtheorie). v. d. Bom.
Atomistiek is de leer in de physica, die zegt, dat alle stof is opgebouwd uit niet verder splitsbare, kleinste deeltjes: de atomen.