door het Christendom als vorm van barmhartigheid en naastenliefde nadrukkelijk gepredikt, is, mét de opkomst en groei van de steden, een van de vele sociale problemen van de Westerse samenleving geworden. Aanvankelijk werd het weeskind, tezamen met gebrekkigen en andere behoeftigen, in kloosters verpleegd; later ontstonden aparte inrichtingen, in Nederland als eerste het Amsterdams Burgerweeshuis in de 16de eeuw, terwijl in de tweede helft van diezelfde eeuw een Katholiek weeshuis te Franeker werd gesticht.
Toen in de 19de eeuw het verschijnsel van de grote stad ontstond, trad de particuliere zorg in organisatorisch verband op de voorgrond. Wie „Oliver Twist” van Dickens (1837) gelezen heeft, weet dat de Christelijke barmhartigheid in die weeshuizen vaak ver te zoeken was; uit financiële noodzaak maar ook wel uit winstbejag werden de kinderen in werkhuizen aan de arbeid gezet, terwijl verder alles ontbrak wat aan de jeugd enige kleur zou kunnen geven.
Hierin is enorm veel verbetering gekomen, maar ondanks alle zorg en toewijding blijft de gestichtswees toch altijd zeer fundamentele dingen missen, met name het gevoel van geborgenheid in een persoonlijke liefdesfeer en de individualiserende eigen aard van opvoeding en milieu in gezinsverband; de uniforme kleding is vaak het symbool van de psychologische verontpersoonlijking in het gestichtsklimaat. Opname in een pleeggezin blijft te verkiezen boven plaatsing in een gesticht en dit is wel een zwaarwegend argument om ook in Nederland, evenals in de meeste landen van Europa, de adoptie wettelijk mogelijk te maken. j. v.
L.
