(van Gr.: hermeneuo, vertalen, uitleggen) is de wetenschap waarin gehandeld wordt over de beginselen, methoden en hulpmiddelen voor de uitlegging van een geschrift. De bijbelse hermeneutiek, een aftakking van de algemene, houdt zich bezig met problemen inzake de interpretatie van het O.T. en N.T.
Hierbij komen in de eerste plaats vragen van principiële aard aan de orde, bijv. over het subject van het verstaan en in verband daarmee over de leuze van „onbevooroordeelde exegese”, over intellectuele, historisch-psychologische, „pneumatische" of „theologische” interpretatie, over het ideaal van „exegese e mente auctoris” (zoals de schrijver zelfhef bedoeld heeft), waarbij, met name bij verschillende Oudtestamentische boeken, de vraag rijst naar welke „schrijver” geïnterpreteerd moet worden: de auteur van de in een bijbelboek opgenomen „bron” of de laatste schrijver, de redactor van het bijbelboek, zoals het nu voor ons ligt. De hermeneutiek handelt verder over de interpretatie van het O.T. in zijn relatie tot het N.T. en daarmee samenhangende problemen van christologische exegese en van de „eenheid der Schrift”; zij spreekt over de voornaamste typen van exegese in de historie: de dogmatische interpretatie, de allegorische en typologische, de interpretatie „naar de analogie der Schrift” (de Schrift legt zichzelf uit), en over de verhouding van deze typen van uitleg tot een zgn. historisch-critische interpretatie.
In de allerlaatste tijd is vooral het probleem van de „Entmythologisierung” acuut geworden (zie Bultmann). Naast deze en dergelijke problemen van principieel karakter houdt de hermeneutiek zich bezig met algemene vragen betreffende de vorm van de tekst, zoals bijv. de taal, het karakteristieke van de stijlvormen (zie Literaire genres), de ganse formele ontwikkeling van de tekstproblemen der vormgeschiedenis (zie Formgeschichtliche Methode) en betreffende de inhoud der teksten, zonder daarbij overigens tot de uitleg zelf, de exegese, over te gaan.
In de laatste 25 jaar is de aandacht voor het vak der hermeneutiek sterk verlevendigd. G. s.
