Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

GREGORIUS

betekenis & definitie

naam voor 16 pausen: I (590-604); II (715—731); III (73I-741); IV (827-844); V (996-999); VI (1045-10476); VII (1073-1085); VIII (1187); IX (1227-1241); X (1271-1276); XI (1370-1378); XII (1406-1415); XIII (1572-1585); XIV (1590-1591); XV (1621-1623); XVI (1831-1846). Gregorius I of de Grote (ca. 540-604), heilige, kerkleraar, werd in 572 Romeins stadsprefect. Van het vermogen dat zijn vader hem naliet stichtte hij 6 Benedictijnenkloosters op Sicilië en een te Rome waarin hij zelf als monnik intrad.

In 579 werd hij apocrisiarius (pauselijk gezant) te Constantinopel. Teruggekeerd in 586 werd hij abt van zijn klooster en in 590 tot paus gekozen.

Als paus heeft hij veel gedaan voor het herstel van de Kerk, vooral voor het herstel van de kerkelijke tucht, voor de liturgie en de kerkzang. Hij ijverde voor de bekering van Corsica, van de Ariaanse Westgoten in Spanje en van de Longobarden.

Van verstrekkende betekenis is vooral geweest de zending van 49 Benedictijnen onder leiding van Augustinus naar Engeland. Hij was de eerste paus die zich „dienaar der dienaren Gods” noemde, zulks ter beschaming van de aanmatigende houding van de patriarch van Constantinopel.

Zijn geschriften, die de invloed verraden van Augustinus, hebben de gehele Middeleeuwen door veel invloed gehad.Gregorius VII (1020-1085), heilige, oorspronkelijk Hildebrand geheten, was tijdens de regering van zijn zes voorgangers de ziel van de kerkelijke hervorming geweest en zette dat werk voort onder zijn eigen pontificaat (sinds 1073). Zijn strijd ging tegen de simonie en tegen de schending van het celibaat door priesters, maar vooral tegen hetgeen hij zag als de bron van deze misbruiken: de lekeninvestituur. Op een synode te Rome in 1075 werd iedere vorst die de investituur verleende, en iedere leek die deze zou aanvaarden, geëxcommuniceerd. Dit leidde tot ernstige conflicten, vooral met Gregorius’ grote tegenspeler Hendrik IV van Duitsland (zie Investituurstrijd). V