richt zich tot de minder valide mens. In ruime zin wordt hieronder verstaan iemand, die ten gevolge van een lichamelijke, zintuigelijke of geestelijke afwijking in sociaal en/of economisch opzicht niet of niet geheel zelfstandig in zijn milieu kan leven.
De hulpverlening is zowel van medische als maatschappelijke aard, waarbij o.m. de scholing, de herplaatsing in de maatschappij en het onderwijs de aandacht hebben.In NEDERLAND ontstaan, naast de speciale inrichtingen en de revalidatie-centra (o.a. te Leersum, Nijmegen en Rotterdam), in iedere provincie stichtingen voor revalidatie, waarin de organisaties, welke op dit gebied werkzaam zijn, samenwerken. In de Sint Maartenskliniek te Nijmegen wordt zorg besteed aan orthopaedische- en rheuma-patiënten, terwijl de revalidatie de aandacht heeft en er een prothese-trainingscursus wordt gehouden. De Stichting Sterke Helpende Handen wijdt zich speciaal aan het lichamelijk gebrekkige kind. Het Wit-Gele Kruis occupeert zich met de gebrekkigenzorg in de Peripherie, terwijl ook van belang is de Nederlandse Katholieke Invalidenbond St. Liduina (hoofdzetel te Rotterdam).
Een protestantse inrichting is de Johanna Stichting te Arnhem. Verdere instanties zijn de Nederlandse Centrale Vereniging voor Gebrekkigenzorg (overkoepelend orgaan) te Amsterdam, de A.V.O., Mytylscholen te Amsterdam, Leiden en Utrecht. H. L. In BELGIË dateert de eerste wet, die bijstand voorzag voor de behoeftige gebrekkigen van 1 Dec. 1928. De thans nog van kracht zijnde basiswet dateert van 10 Juni 1937.
Als rechthebbenden komen in aanmerking de personen die een rechtstreeks en bestendig nadeel in hun bewegingsvermogen ondergaan, ingevolge afwezigheid, verlies, misvorming of verlamming van ledematen. De wet vereist dat de rechthebbenden ouder dan 14 jaar en behoeftig zijn, en een werkongeschiktheid hebben van tenminste 30 pct.
Na Wereldoorlog II werd de opvatting van de steunverlening vrij sterk verruimd. De sociale voorzorg won steeds meer veld op de onderstand. De maximum bedragen van de inkomsten werden op ruime wijze vastgesteld. Anderzijds werd er ook naar gestreefd de beroepsopleiding van de gebrekkigen en verminkten aan te moedigen, door de leerlingen vrij te stellen van de voorwaarde der behoeftigheid. Ook werd een begin gemaakt met de subsidiëring, ten laste van het fonds voor gebrekkigen en verminkten, yan centra of instellingen die werk verschaffen aan invaliden. Het aantal rechthebbenden van het fonds beloopt ongeveer 50 000.
Onder de privé-instellingen van katholieke richting dient vooral vermeld de Katholieke Vereniging voor Gebrekkigen en Verminkten (Nationale straat 109, Antwerpen), die opgericht werd in 1945 en thans 16 000 leden groepeert. Deze vereniging treedt bemiddelend op bij de officiële instanties, om voor de leden de wettelijke voordelen te bekomen; zij bevordert de beroepsopleiding van de jongeren, de heropleiding van de ouderen en tracht werk te vinden voor de gebrekkigen. Ook aan het sociaal, moreel en godsdienstig hulpbetoon wordt veel zorg besteed. Er bestaan verder katholieke instellingen die algemeen en vakonderwijs verstrekken aan gebrekkige en verminkte kinderen, o.m. te Gent en te Kwatrecht. v. H.
