is het systematisch opeisen van bijzondere voorrechten voor het in Frankrijk levende deel van de Katholieke Kerk tegenover haar oppergezag. Zijn geestelijke wortels liggen reeds in de Middeleeuwen.
De eerste grote crisis was het conflict van Bonifatius VIII en Philips de Schone, zijn bloeitijd beleefde het onder Lodewijk XIV, de Franse Revolutie betekende practisch het einde er van. De voornaamste theoreticus van de politieke aspiraties van het Gallicanisme, die de macht van de paus willen beperken door de tradities van de Franse Kerk, was P.
Pithou (Les Libertés de l’Église Gallicane, 1594). De theologische pretenties er van, die zich o.a. richtten tegen de onfeilbaarheid van de paus en vastgelegd werden in de IV Artikelen van de Cleri Gallicani de ecclesiastica potestate Declaratio (Verklaring van de Gallicaanse clerus over de macht in de Kerk, 1682), vonden in Bossuet een begrijpend bemiddelaar en in Hon.
Tournély hun grootste theoloog. Door de verwarring van het Westerse schisma rond 1400 werd ook het conciliarisme van Gallicaanse zijde verdedigd; in de 18de eeuw vonden de verdedigers van episcopalisme en democratische kerkopvatting en de Gallicanen elkander op de synode van Pistoja in 1786. c. p.
