1. Oudheid en Middeleeuwen.
Naar de legende stamt de thans heersende dynastie af van de hemelszoon Dsjimmoe Tenno (660-585), die de titel van mikado aannam. Omstreeks 200 n. K. werd Korea veroverd, ten gevolge waarvan de Chinese kultuur ingang vond. Daar verscheidene keizers op zeer jeugdige leeftijd de troon bestegen, kwam het bestuur in handen der eersteministers, die hun ambt erfelijk maakten. Hierdoor kreeg het land allengs het karakter van een leenstaat waarin de leenvorsten (daimio’s) naast de mikado regeerden. Een der veldheren van de mikado, Jonitomo, verkreeg 1192 de erfelijke waardigheid van veldheer der kroon (sjogoen). In de XIIIde eeuw brachten de Venetianen Marco Polo en twee andere Polo’s, leden derzelfde familie, de eerste berichten mede over Japan, dat zij Zipangoe (land van de zonsopgang) noemden.
2. Nieuwe Tijd.
In 1542 werd het land door de Portugezen opnieuw ontdekt en weldra bloeide er het kristendom door de prediking der jezuïeten (o. a. St. Franciscus Xaverius). Onder de sjogoen Ijegas (1603-1616) kwam een nieuwe staatsregeling tot stand, waarbij het gezag van de mikado tot geestelijk hoofd werd beperkt, het kristendom uitgeroeid en de vreemdelingen uit het land verdreven. Alleen de Chinezen en de Nederlanders mochten nog in Nagasaki handeldrijven. Deze laatste waren 1600 naar Japan gekomen en hadden een faktorij op het eiland Hirado gesticht, die ze echter 1641 naar het eilandje Decima moesten overbrengen.
3. Nieuwste Tijd.
Japan bleef, ondanks de herhaalde pogingen van Engelsen en Russen, voor de Europeanen gesloten tot 1854, toen door medewerking van de Hollandse kommissaris Donker Curtius, de Verenigde Staten er in slaagden een handelsverdrag te sluiten, dat spoedig door andere met veel Europese staten werd gevolgd. Tegen deze openstelling van het rijk verzetten zich echter de daimio’s, doch de mikado Moetsoehito overwon ze 1868, nam de wereldlijke regering weer in handen en maakte een aanvang met de algehele inrichting van Japan op westerse wijze. In 1875 verkreeg het van Rusland, tegen ruiling van zijn bezit op Sakhalin, de Koerilen; 1876 lijfde het de Bonin Eilanden, 1879 de Rioe Kioe Eilanden in. Van 1894 tot 1895 Japans-Chinese Oorlog, waarbij Japan Formosa en de Pescadores Eilanden won. Door tussenkomst van Rusland en Frankrijk moest het echter Zuid-Mantsjoerije ontruimen, waarop het 1902 een verbond met Engeland sloot. Van 1904 tot 1905 Russisch-Japanse Oorlog om de voorrang in Oost-Azië.
De Japanners blokkeren onder Togo Port Arthur, dat zich moet overgeven, verslaan het leger der Russen bij Moekden, vernietigen hun vloot en verkrijgen, bij de Vrede van Portsmouth, de opperheerschappij in Korea, de zuidhelft van Sakhalin en het pachtgebied Kwanto (waarin Port-Arthur). In 1905 vernieuwing van het verbond met Engeland; 1906-1907 onenigheden met de Verenigde Staten over immigratiekwesties. In 1910 werd Korea als kolonie ingelijfd. Wegens de grote militaire uitgaven kwam het in de laatste jaren vóór de Eerste Wereldoorlog tot botsingen tussen de volksvertegenwoordiging en de regeringen, wat menigvuldige wisselingen van ministeries met zich bracht. Van 1912-1927 regeerde keizer Josjihito. Ten gevolge van zijn verdrag met Engeland verklaarde Japan 1914 de oorlog aan Duitsland, bezette het Duitse pachtgebied Kiautsjou en hield kontrole over de Oostaziatische wateren. Zijn handel en industrie namen tijdens de oorlog een ongekende vlucht.
Na de Eerste Wereldoorlog verkreeg het de vroegere Duitse eilanden in Oceanië ten noorden van de evenaar en de erkenning van zijn voorrang in Oost-Azië. Hiervan maakte het gebruik om zijn invloed in Mantsjoerije en Oost-Siberië uit te breiden en te versterken. En om deze invloed niet te verliezen greep het 1928 in de Chinese troebelen in, bezette 1932 Mantsjoerije en tijdelijk Sjanghai, verhief Mantsjoekwo tot zelfstandige staat en trad 1933 uit de Volkenbond, toen deze zijn aktie in Mantsjoekwo veroordeelde. Door zijn toetreden tot het Driemogendhedenpakt met Duitsland en Italië, (1940), verkreeg Japan feitelijk de vrije hand in het Verre-Oosten, waar het grote gedeelten van China bezette en waar het in 1941 Frankrijk dwong om enkele gebieden van Frans-Indochina aan Thailand (Siam) terug te geven. Datzelfde jaar sloot het met de U.S.S.R. een neutraliteitspakt, waarin de U.S.S.R. zich verplichtte de territoriale integriteit en onaantastbaarheid van Mantsjoekwo te eerbiedigen, terwijl Japan datzelfde deed voor de Mongoolse Volksrepubliek. In 1941 begon het de oorlog tegen de Verenigde Staten.
In de loop van de Tweede → Wereldoorlog (8) boekte het eerst geweldige suksessen in 1942, doch reeds in 1943 keerde de kans. In 1945 zegde de U.S.S.R. haar neutraliteitspakt op en werd Japan geheel verslagen. Het moest zich onvoorwaardelijk aan de Amerikanen overgeven die thans het land bezetten. Alleen de keizer mocht aanblijven. Het verloor Korea, Zuid-Sakhalin, Formosa, de Koerilen en veel andere eilanden in de Grote Oceaan. Zijn grondgebied is thans beperkt tot zijn vier grote eilanden, zoals in 1854. De Amerikanen schaften het sjintoïsme als staatsgodsdienst af en trachten de invloed van het kommunisme tegen te gaan door het land zoveel mogelijk in westers demokratische zin te organizeren.
