(he:rakles) beroemdste Griekse held, zoon van Zeus en Alkmene en daarom gehaat door Hera, Zeus’ rechtmatige gemalin. Hera zond, toen hij nog in de wieg lag, twee slangen op hem af, doch het kind wurgde ze; later sloeg ze hem met waanzin, zodat hij zijn kinderen doodde.
Na zijn genezing moest hij tot straf, in dienst van koning Eurustheus „de twaalf werken van Herakles” verrichten : 1° hij wurgde de Nemeïsche Leeuw;
2° doodde de Hudra;
3° velde het Erumantisch everzwijn;
4° ving de Kerunitische hinde;
5° reinigde de stallen van Augias;
6° doodde de Stumphalische vogels;
7° overmeesterde de Kretische stier;
8° roofde de paarden van Diomedes;
9 ° haalde de gordel van Hippolute, de koningin der Amazonen;
10° roofde de runderen van Geruoon;
11° stal de gouden appels uit de tuin der Hesperiden;
12° haalde Kerberos uit de Onderwereld.
Uit de dienstbaarheid van Eurustheus ontslagen, dong hij naar de hand van Iole, een koningsdochter, die hem echter werd geweigerd. Toen hij, uit razernij, haar broeder doodde, werd hij als slaaf verkocht aan Omphale, koningin van Ludië. Buiten de reeds genoemde, verrichtte Herakles nog veel andere heldendaden o. a. wurgde hij Antaios, bevrijdde Hesione, scheidde de bergen van Kalpe en Abula (later Zuilen van Hercules geheten), bevrijdde Prometheus, overwon Acheloös en doodde de kentaur Nessos, die Deianeira, de vrouw waarmede hij inmiddels gehuwd was, wilde schaken. Dit werd de oorzaak van zijn dood. Nessos had nl. aan Deianeira zijn in vergiftigd bloed gedrenkt kleed geschonken als een tovermiddel van liefde. Toen Deianeira door Herakles verlaten werd, en Iole haar plaats innam, zond hij hem het Nessoskleed dat hem geweldige pijnen veroorzaakte.
Niet langer in staat die te verdragen, liet hij zich op de berg Oite verbranden en voer in de Olumpos, waar hij onder de góden werd opgenomen. Van hem beweerden de Spartaanse koningen af te stammen. De Romeinen vereenzelvigden met hem hun god Hercules en voegden bij de Griekse sage die van Cacus enz. Zoon : Telephos. Vriend : Philoktetes.
