(gә'voelәn) [voelen]
A. (gevoelde, heeft gevoeld)
1. een innerlijk gevoel van iets hebben: berouw, medelijden -; belangstelling, lust, neiging, trek tot of voor iets -; liefde voor iemand -; ik gevoel mij niet wel; ik gevoel mij verplicht u te zeggen dat... Gez. veel, weinig van iets -, er een sterke, zwakke indruk van ontvangen; veel, weinig voor iemand, iets -, genegenheid; veel, weinig voor iets -, (geen) lust er in hebben; zichzelf) of zich zelve -, fier zijn op zijn eigen kracht, zijn waarde bewust zijn.
2. beseffen, inzien: de noodzakelijkheid — (om) te...; de noodzakelijkheid doet zich -; iemand iets doen -; u gevoelt wat er omging in zijn binnenste.
B. o. (-s),
I. Eig. gevoel door een of meer aandoeningen gewekt: vreugde en smart zijn tegenovergestelde -s.
II. Metn. [gevolg van I]
1. bepaalde gezindheid: -s van vriendschap; een edel -; met -s van hoogachting heb ik de eer mij te noemen.... aan het slot van brieven.
2. mening: naar het gewone -; naar mijn persoonlijk -; een omtrent, over iets; een groot, hoog omtrent of van iemand, iets hebben; van zijn dat...; zijn opgeven, uiten, uitspreken, zeggen; iemands delen; met iemands instemmen, zich er bij voegen, zich er mede verenigen; een bevestigen; in een bevestigd worden; verschil van -; met iemand van verschillen; het algemeen -. Syn. →: bedunken.
Enc. Er zijn verschillende pogingen gedaan om de gevoelens rationeel in te delen. Veel sukses had het systeem van de Engelse, in Amerika verblijvende psycholoog Mac Dougall. Deze stelt een aantal instinkten op met de daaraan beantwoordende elementaire of primaire gevoelens. Uit deze zijn, volgens hem, door verbinding de gemengde of secondaire gevoelens ontstaan.
