Franse Republiek

betekenis & definitie

v. republiek in Frankrijk.

1. Eerste Republiek. 1792-1804. ➝ Franse Revolutie.
2. Tweede Republiek. 1848-1852. Na de Februariomwenteling (24 febr.) kwam een Voorlopig Bewind tot stand van 9 leden o. a. DUPONT DE L'EURE, LAMARTINE, CRÉMEEUX, LEDRU-ROLLIN, BLANC. Dit richtte de 26ste de nationale werkplaatsen op en kondigde de 27ste de republiek af. De 23ste april gaven de verkiezingen (met algemeen stemrecht) voor de Konstituerende Vergadering de meerderheid aan de gematigde partij. Hierdoor verbitterd, beproefden de anarchisten de 15de mei tevergeefs een nieuwe omwenteling. In juni gaf het sluiten der openbare werkplaatsen aanleiding tot een nieuw oproer, dat vier dagen duurde (23-27), aan verscheidene officieren en Mgr. AFFRE het leven kostte, en door CAVAIGNAC werd onderdrukt. Begin nov. was de nieuwe Konstitutie gereed en de 10de dec. werd LODEWIJK BONAPARTE tot president gekozen. Deze nam BARROT tot eersteminister. In april 1849 zond men OUDINOT naar Rome, waar de republiek was uitgeroepen, om er de orde te herstellen. De 28ste mei volgde op de Konstituerende, de Wetgevende Vergadering. Een nieuw oproer der anarchisten, naar aanleiding der gebeurtenissen in Italië (13 juni), werd snel bedwongen. Daar een voorstel tot wijziging der Konstitutie, om de herkiezing van de president mogelijk te maken, niet werd aangenomen, deed LODEWIJK BONAPARTE, met de hulp van ST. ARNAUD en MORNY, de 2de dec. 1851 door een staatsgreep zijn voornaamste tegenstanders (THIERS, CAVAIGNAC, LAMORICIÈRE) gevangennemen. De 20ste en 21ste dec. werd hij door een volksstemming tot president voor 10 jaar, de 2de dec. 1852 tot keizer gekozen.
3. Derde Republiek sinds 1870. Tijdens de Frans-Duitse Oorlog, na de nederlaag bij Sedan (1 sept.) brak te Parijs een opstand uit; de 4de sept. werd de Republiek uitgeroepen en de Regering der Nationale Verdediging gevormd, waarvan TROCHU, GAMBETTA, FAVRE, ROCHEFORT, CRÉMIEUX, PICARD, SIMON, ARAGO, GARNEER-PAGÈS de voornaamste leden waren. Na de vredessluiting en de aftocht der Duitse troepen, maakte zich 18 maart de socialistische regering der Commune (BLANQUI, DELESOLUZE enz.) van Parijs meester en voerde er een schrikbewind (vermoording o. a. van Mgr. DARBOY). Einde mei drong MAC-MAHON met de regeringstroepen Parijs binnen en bedwong, na een achtdaagse strijd (21-28 mei), de Communards. De hoofden er van werden doodgeschoten of naar Nieuw-Caledonië vervoerd.