bijbelse profeet (elfde eeuw v. C.) waarvan in het nabijbelse jodendom werd verwacht dat hij aan het einde der tijden zou weerkeren als voorloper van de messias (zo ook in het Nieuwe Testament).
Omdat hij niet stierf maar ten hemel werd opgenomen (2 Kon. 2), geloofden velen dat hij een representant van zijn volk of de mensheid in de hemel was geworden en als zodanig ook middelaar, helper en openbaarder was. In bepaalde esoterische kringen is men daarom zeer geïnteresseerd in speciale openbaringen van Elia.Vandaar dat er een Elia-literatuur ontstond waarin aan deze behoefte werd voldaan (het Hebreeuwse Boek van Elia uit de late oudheid; de sterk christelijk bewerkte Apokalyps van Elia uit de tweede of derde eeuw; en veel meer - zie ook Tanna debe-Eliahoe). Dikwijls werd de terugkeer van Elia gezien als voorbode van de komst van de messias. Het klaarzetten van een ‘stoel voor Elia’ bij de viering van Pesach in de hoop op het aanbreken van de messiaanse tijd is een zeer oud gebruik dat tot op vandaag voortleeft.
