WOENSEL, hoewel op verre na niet, ’t geen het, in vroegere dagen, plagt te weezen, is nog heden een vrij aanzienlijk Dorp, gelegen in de Meierij van 's Hertogenbosch, onder het Kwartier van Kempeland, meer bepaaldelijk aan de rivier de Dommel, een half uur gaan s van de Stad Eindhoven, na het Noorden. Het Dorp wordt onderscheiden in vier uithoeken of buurten; men noemt dezelve, Opacht, Vlokhoven, Tongerenbroek en ’t Dorp. Omtrent het midden der thans bijkans afgeloopene Eeuwen, telde men ’er driehonderd tweeënzeventig Huizen; die in de Beden zeshonderd drieënzeventig Guldens, veertien Stuivers, in de Verpondingen, vierduizend tweehonderd negenentachtig Guldens, twee Stuivers en vier penningen, en in de Gemeene Middelen negentienhonderd twee Guldens, negentien Stuivers en vier penningen droegen.
Door het verloop der Linnenreederijen en Weeverijen, die den voornaamsten bloei des Dorps uitmaaken, zal het getal der Huizen, zedert het gemelde tijdstip, naar evenredigheid zijn verminderd.De Kerk van Woensel is een ruim en luchtig Kruisgebouw; zij staat op een ruim Kerkhof, ’t welk, door een steenen muur, van den overigen grond des Dorps is afgescheiden. Voor ’t overige ligt de Kerk op eenigen afstand van de overige Huizen. Haar dak pronkt, onder andere, met een Spits of Naalde, van meer dan gemeene hoogte, en keurige netheid. Volgens het verhaal van zommigen zou de Kerk van Woensel in overoude tijden, de Moederkerk van wel tweeënzeventig Dorpen geweest zijn. Daar men onder de ingezeetenen een groot getal Roomschgezinden telt, is de Gemeente der Hervormden onmagtig om eenen eigen Leeraar te kunnen onderhouden. Van hier dat zij gemeenschaplijk met die van Tongelre bediend wordt.
Voor ‘t overige heeft Woensel eenen eigen Regtbank, uit zeven Schepens bestaande. Naa Nieuwjaardag dingt men hier drie Geregten, met veertien Schepens; uit welke, door den Drossaard, zeven verkoozen worden, die vervolgens in bediening blijven.
Zie Beschrijving van de Meijerij van ‘s Hertogenbosch.
