een Distrikt, of Grietenij, in de Provincie Friesland, de derde in rang in het Kwartier van Oestergo. Zij ligt in het Noordlijk gedeelte van het Gewest, tusschen de Grietenijen Oostdongeradeel en Ferverderadeel beslooten. Westdongeradeel wordt van de eerstgenoemd de Grietenij gescheiden door de Paezens, weleer een riviertje, doch welks mond al voor lang verstopt is, zo dat het aloude Stroompje thans niets meer dan een binnenvaart en waterleiding is. Westdongeradeel, weleer aan veelvuldige overstroomingen onderworpen, om dat de Zeedijken niet behoorlijk voorzien en onderhouden wierden, is al lang van dien ramp ontheven, zints Jonkheer ERNST VAN AYLVA, Grietman van dit Deel, wiens Voorouders, zints de tijden der Reformatie, Grietman van dit Deel geweest waren, en wiens naazaaten, tot in den Jaare 1787, slegts met eene korte tusschenpoozing, dat bewind gevoerd hebben, nu bijkans anderhalve Eeuw geleeden, zich de zaak der Opgezeetenen met ernst heeft aangetrokken. Door het invoeren van een behoorlijk Dijksbestuur bewoonen thans de Landzaaten, zonder kommer van dien kant, hunne akkers en velden.
In Westdongeradeel telt men de volgende veertien Dorpen: Holwerd, zijnde het hoofddorp, Ternaard, Wierum, Nes, Hantumhuizen, Hantum, Hijum, Hantumer Uitbuuren, Betterwird en Bornwerderhuizen, evenals het voorgaande twee Buurten,Bornwerd, Raasd, Foudgum, Bantgum en Waaxens. Alle deeze brengen gezaamenlijk, in de zaaken der Grietenije, tweehonderdnegenënzeventig en eene halve stem uit. Door zeven Leeraars worden de Hervormde In- en Opgezeetenen bediend. Daarenboven ommoet men ’er een vrij aanzienlijk aantal van Doopsgezinde Ledemaaten. Zints weinige jaaren heeft de Gemeente te Holwerd eenen Leeraar, welke een Leerling is van het Kweekschool dier Gezinte te Amsterdam bij het Lam en den Toren.
