bijgenaamd de Rijke, graaf van NASSAu-KATZEN-ELLNBOGEN (Dillenburg 10 Apr. 1487-6 Oct. 1559), vader van Willem de Zwijger, was de vierde zoon van graaf Johan V en van de erfdochter van Katzenellnbogen, een graafschap, waarop ook de landgraaf van Hessen aanspraak maakte.
Daardoor ontstond een jarenlange twist tussen deze beide vorsten, die eerst in 1557 eindigde met een arbitrale uitspraak, waarbij Katzenellnbogen hem werd toegekend benevens een grote schadeloosstelling. Bij de dood van zijn vader (1516) erfde zijn enig overgebleven oudere broeder Hendrik de Nederlandse bezittingen en hij de Duitse. Spoedig toonde hij sympathie voor de Lutherse denkbeelden en voerde de nieuwe leer in zijn landen langzamerhand in, hoewel hij bleef vasthouden aan vele Katholieke gebruiken, ook bij de doop zijner kinderen. Hij maakte geen bezwaar, zijn oudste zoon aan het Katholieke hof te Brussel te laten opvoeden, toen keizer Karel, met wie hij steeds probeerde op goede voet te blijven, dit als voorwaarde stelde bij de aanvaarding der erfenis van René van Chalon door zijn zoon Willem. Wel was hij in 1536 toegetreden tot het Schmalkaldisch verbond. Hij huwde in 1506 met Walpurgis van Egmond, die hem twee zoons schonk, en na haar dood (1529) met Juliana van Stolberg (1531), bij wie hij vijf zoons en zes dochters had en die hem vooral in Protestantse zin beïnvloedde.
Lit.: J. V. Arnoldi, Geschichte der Nassau-Oranischen Länder und ihrer Regenten, 3 dln (1799-1819); N. Japikse, Gesch. v. h. Huis Oranje-Nassau, I (1937); Dönges, Die Regenten über die ehemaligen N.-Dillenburger Länder (1906).
