De Provintie Gelderland wordt, gelijk bekend is, verdeeld in vier Deelen, of Kwartieren; naamlijk dat van Nijmegen, Roermond, Zutphen, en Arnhem, waar van wij thans spreeken, ’t geen ook wel het Kwartier van de Veluwe genoemd word. Van deeze vier heeft men een oud spreekwoord. Nijmegen het oudste; Roermond het grootste; Zutphen het rijkste; Arnhem het lustigste.
Toen, in het jaar 1547, het Vorstendom Gelderland 75000 guldens moest opbrengen, stond dit deel op 17108 guldens. Hieronder behooren, buiten de Hoofdstad, waar naar het deezen naam draagt, Harderwijk, Wageningen, Hattem en Elburg; nevens twee groote Ampten, als het Drost Ampt van Veluwe, en het Rechter-Ampt van Veluwenzoom; als mede nog twee kleinen, Oldenbroek en Neijebroek, met twee Hals-Heerlijkheden, Dorrewaart en Rosendaal; behalven deezen nog twee andere Heerlijkheden, die alleen over schade en schuld vonnis wijzen, te weeten Scherpenzeel en Hoevelaken. Dit Kwartier word op zig zelve weder in vieren verdeeld; 1. de Steden; 2. de Veluwenzoom; 3. de Overveluwe en 4. de Nederveluwe.
De somme, die wij gezegd hebben, dat dit Kwartier, in 1547, moest opbrengen, was mede in vieren verdeeld; als: I. de Steden 2900 Gl.; de Dorpen onder het IIde, 1550 Gl. die van ’t IIIde 5700, en van het IVde 6958 Gl. Uit de verdeeling van de 2960 Gl. voor de vijf Steden, kan de geringheid van dezelve, op dien tijd, blijken; betaalende Arnhem 1260 gl. Harderwijk 580 gl. Hattem 484 gl. Wageningen 386, en Elburg 290 gulden.
HALMA, volgens PONTANUS en van der HOUVE.
