In vroeger tijden was de wetenschap van mening, dat warmte, evenals lucht, een stof was. Als iets warm werd, zo meende men toen, dan kwam dat, omdat het doortrokken raakte met ‘warmtestof’.
Als die warmtestof weer verdween, koelde het voorwerp weer af. Natuurlijk bleef die warmtestof onzichtbaar. Maar dat zei uiteraard niets; tenslotte is ook lucht onzichtbaar. Tegenwoordig weten we, dat warmte geen stof is, dat ze geen ruimte inneemt en niets weegt. Warmte is een vorm van energie. Dat betekent ook, dat warmte gebruikt kan worden om arbeid te verrichten. Als we een auto langs de weg zien snellen, weten we dat hij voortgedreven wordt door de warmte van brandende benzine.Er zijn allerlei methoden om warmte op te wekken. Voorbeelden zijn vuur, wrijving en elektriciteit. Onze middelen om warmte te produceren zijn echter onvoldoende om de aarde zo warm te houden, dat het leven erop mogelijk is. Daarvoor hebben we de zon nodig. Op de zon spelen zich voortdurend processen af, die onvoorstelbaar grote hoeveelheden energie leveren. Al miljarden jaren lang verwarmt de zon de aarde en voorzover de geleerden dat hebben kunnen berekenen, zal die warmtestroom nog miljarden jaren aanhouden.
Door sommige materialen verplaatst warmte zich beter dan door andere. Metalen bijvoorbeeld zijn uitstekende warmtegeleiders; warmte heeft bijna geen moeite zich door metalen te verplaatsen. Slechte warmtegeleiders zijn o.a. wol, asbest en stilstaande lucht. Slechte warmtegeleiders gebruiken we om warmte te bewaren of om ze buiten te sluiten.
Warmte kan zich ook zonder geleiders verplaatsen. De warmte van de zon bijvoorbeeld reist door een praktisch leeg heelal naar de aarde in de vorm van warmtestraling.
De meeste stoffen zetten uit als ze verwarmd worden. Met die uitzetting tengevolge van warmte moeten we o.a. zorgvuldig rekening houden bij het aanleggen van betonwegen, het bouwen van stalen bruggen en het leggen van rails. Warmte kan ook andere veranderingen teweeg brengen. Sommige vaste stoffen bijvoorbeeld worden onder invloed van warmte vloeibaar; sommige vloeistoffen verdampen als ze worden verwarmd. Verscheidene voedingsstoffen worden onder invloed van warmte smakelijker; we zeggen dan, dat ze gebakken, gekookt of geroosterd worden. Koude is niets anders dan afwezigheid van warmte.
Wij kunnen iets afkoelen door er alle warmte aan te onttrekken. In een ijskast brengen we geen kou teweeg maar onttrekken we warmte aan de opgeslagen voorraad voedsel.
Warmte is heel belangrijk voor de mens.
Even belangrijk is het te weten hoe we warmte kunnen opwekken en welke veranderingen ze teweeg brengt.