De meeste schimmelsoorten zijn gemakkelijk te herkennen. Een witte, donzige laag op een schaal ingemaakte vruchten; een zwart gewas op een stuk brood;
groenachtige vlekken op een vergeten sinaasappel - en dan weten we het wel: beschimmeld.
Schimmels behoren tot een groep planten, die ‘cryptogamen’ of sporeplanten worden genoemd en waartoe bijvoorbeeld ook paddestoelen en varens behoren. In tegenstelling tot groene planten zijn bladgroenloze sporeplanten niet in staat hun eigen voedsel te maken; ze zijn daarom afhankelijk van reeds bestaande plantaardige of dierlijke voedingsstoffen. Schimmels verschijnen daarom op de meest uiteenlopende plaatsen: op brood, vlees en vruchten; op papier, hout, leer en textiel en in sommige gevallen zelfs op levende planten en dieren.
Schimmels bestaan uit bijna kleurloze draden; slechts de sporen van de schimmelplant hebben een bepaalde kleur. De groenachtige vlekken op een beschimmelde sinaasappel bestaan niet uit de schimmelplantjes zelf maar uit de bijna rijpe sporedragers, die elk ogenblik hun sporen kunnen loslaten. Die sporen zweven dan weg; als ze terecht komen op een gunstige voedingsbodem ontwikkelen ze zich opnieuw tot kleurloze draden: de schimmelplanten.
Schimmels zijn heel vaak nuttig voor de mens. Bepaalde kaassoorten bijvoorbeeld (Roquefort, Gorgonzola, Danish Blue) danken niet alleen hun blauwachtige kleur maar ook hun zeer speciale smaak aan schimmels die er in voortwoekeren. Schimmels helpen ook bij de afbraak en de opruiming van dierlijke en plantaardige afvalstoffen. Belangrijker nog is dat uit schimmels tegenwoordig zeer werkzame geneesmiddelen worden bereid (penicilline bijvoorbeeld), die vooral na de Tweede Wereldoorlog tienduizenden mensen het leven hebben gered.