Rook is voor niemand van ons een onbekend verschijnsel. Hij stijgt op uit de schoorstenen van huizen en fabrieken; hij ontstaat bij bosbranden en kampvuren; hij kringelt omhoog uit brandende sigaretten en van slechtbrandende kaarsen.
Rook bestaat voornamelijk uit gassen, die ontstaan tijdens de verbranding. Als iets brandt, gebeurt er in feite niets anders dan dat een bepaalde stof in andere stoffen wordt omgezet. In veel gevallen zijn die nieuwe produkten gasvormig. Rook is dat ook; meestal bestaat hij uit waterdamp en kooldioxyde. Dat wil zeggen: voor een gedeelte. Want als het daar bij bleef zou niemand zich druk maken over rook.
Zowel waterdamp als kooldioxyde immers zijn onzichtbaar. Dat rook vaak zo vet en zo vies is, komt, omdat hij behalve uit beide genoemde gassen meestal ook nog bestaat uit vaste deeltjes koolstof; uit onverbrande of onvolledig verbrande deeltjes van de brandende substantie. Hoe meer er zijn, hoe zwaarder en hoe zwarter de rook wordt.
Onverbrande koolstofdeeltjes kunnen zich afzetten tegen de wanden van een schoorsteen. We kennen ze onder de naam ‘roet’. Dikwijls ook komen ze in de lucht van de kamer terecht en zetten zich dan in de vorm van vet stof af op onze meubels en vensterbanken. Op die manier kost het verschijnsel rook ons elk jaar veel geld; geld in de vorm van hogere brandstofrekeningen (alles wat niet verbrandt, is immers verlies), geld ook in de vorm van hogere wasserijrekeningen en een hoger gebruik van poetsmiddelen, enz. In sommige industriegebieden levert rook nog een heel bijzonder probleem op, doordat hij meehelpt aan het ontstaan van zg. ‘smog’: mist, die bijzonder smerig en ongezond wordt gemaakt door de aanwezigheid van rook. Over de gehele wereld wordt thans gezocht naar middelen om smogvorming door de groeiende industrie tegen te gaan.
Af en toe kan rook ook nuttige diensten bewijzen. In het zuiden van Europa bijvoorbeeld leggen de eigenaars van sinaasappelboomgaarden in de koude jaargetijden wel eens grote rookvuren aan. De rook blijft laag bij de grond hangen en zorgt ervoor, dat de tere sinaasappelbloesems niet beschadigd worden door plotseling optredende vorst. Ook in oorlogstijd kan rook zeer nuttige diensten bewijzen om troepenconcentraties, schepen, etc. te onttrekken aan het gezicht van de vijand.