In alle christelijke kerken is de doop met water het uiterlijke symbool van een belangrijke gebeurtenis: van het nieuwe leven namelijk, dat de gedoopte in Christus gaat beginnen. De doop is daardoor tegelijkertijd een inwijdingshandeling, waardoor de gedoopte opgenomen wordt in de kerk.
De betekenis van het doopsel is niet dezelfde in de verschillende christelijke kerken. Voor leden van de rooms-katholieke kerk bijvoorbeeld is de doop het sacrament waardoor men gaat delen in Gods leven en dus een veel ingrijpender gebeurtenis dan voor de lidmaten van de reformatorische kerken, voor wie de handeling veel meer een symbolisch karakter heeft zonder innerlijke gevolgen.De doop is geen nieuw ritueel, dat pas na de stichting van het Christendom op aarde verscheen. Ook veel vroegere godsdiensten kenden de reiniging door middel van het water. In de christelijke kerken is de doop echter méér geworden dan alleen een reiniging van de zonde. Ze heeft daar veel meer het karakter gekregen van een nieuwe geboorte; het begin van een geheel nieuw leven in Christus.