Man der Smarten (gr. Akra Tapeinosis, ‘opperste vernedering’, Jesaja 53: 8) is een icoontype van Christus als mens die lijdt.
Net als bij de Kruisiging is Christus ook naakt afgebeeld, met het hoofd gebogen; vaak is het kruis achter hem zichtbaar. Hij wordt ten halve lijve afgebeeld, met gesloten ogen, gebogen hoofd en de armen hangend of over de borst gekruist. Het is niet duidelijk welk moment is afgebeeld: het is geen portret maar ook geen scène. Hoewel Christus wel dood is, is hij rechtop afgebeeld maar niet genageld aan het kruis. Het is dus niet een scène die verwijst naar een bepaald moment in de passie.
Er bestaan dubbelzijdige iconen waarbij de man van Smarten wordt gecombineerd met een Moeder Gods Hodegetria. Maria wordt dan met zo’n bedroefde uitdrukking weergegeven, dat zij heel goed Moeder van Smarten zou kunnen heten. Het lijden van Christus werd in het westen centraal gesteld door Franciscus van Asisi en Bernardus van Clairvaux. Teksten werden geschreven over de intensiteit van het lijden van Christus en over de bruutheid van zijn martelaren. De Man der Smarten laat de passie van Christus zien en is bedoeld als rolmodel voor de gelovige.
