Anagyren (gr. honorariumlozen), is groep patroonheiligen, bestaande uit artsen- en apothekersheiligen. Deze groep heiligen vindt zijn oorsprong in de geschiedenis van de kloosters, waar ziekenverblijven waren met artsen die een privé-praktijk hadden.
Hun honorarium was vaak te hoog voor de armen. Sommige van hun collega’s, die ‘honorariumlozen’ (gr. anagyroi) werden genoemd, behandelden hun patiënten zonder betaling. Hiermee volgden ze het woord van Christus: ‘Genees de zieken, wek de doden op, reinig de melaatsen, verdrijf duivels. Jullie hebben gekregen zonder te betalen, geef dan ook zonder te vragen’ (Matteus 10: 8). De verering van heilige artsen en apothekers zou de heidense goden zoals Asclepius en de Dioscuren hebben verdrongen. Artsen- en apothekersheiligen worden op iconen afgebeeld met een keur aan attributen: scalpel, medicijnkistje, dokterstas, pincet, zalfpot en/of spatel. De orthodoxe kerk kent twaalf anagyroi. De bekendste anagyren zijn Cosmas en Damianus geweest, die als martelaars door het zwaard stierven.
