Anapeson (gr. de neergevallene) is een icoon waarop Christus op een rustbed ligt. Maria, een engel met een ripidon (zie aldaar) en de aartsengel Gabriël staan om hem heen. Gabriël houdt de lijdenswerktuigen vast: het kruis, de spons en de lans.
Een andere naam is ‘Het niet-sluimerend oog’. De oorsprong van dit type ligt in de bijbeltekst Genesis 49:9: ‘De welp van een leeuw is Juda ... wie waagt hem te wekken.’ , en in psalm 121:4: ‘Zie, niet sluimert noch slaapt de behoeder van Israël’. Een andere oorsprong die genoemd kan worden is een apocriefe tekst die een rustperiode beschrijft tijdens een voettocht van Jezus, waarbij Maria een visioen heeft waarin de aartsengel Gabriël haar de lijdenswerktuigen toont.
