Een anachoreet (gr. anachoresis, teruggetrokkenheid, toevlucht) is iemand die zich terugtrekt uit de maatschappij om volledig in God te kunnen opgaan. Er waren kluizenaars die binnen een klooster of daarbuiten een eigen kluis of cel hadden.
Vaak trokken kluizenaars zich terug uit het klooster omdat dat een te luidruchtig centrum werd. Zij zochten een eenzame plek op, waar zich in de loop van de tijd dan steeds meer volgelingen en vereerders om hem heen verzamelden, die na enige tijd eveneens een klooster stichten, waarna de geschiedenis zich herhaalde. Een bijzondere tak van kluizenaars waren de holkluizenaars. Ze groeven hun hol zelf of namen hun intrek in een leegstaand hol. Dit type ascese verspreidde zich vanuit Klein-Azië naar Zuid-Rusland. een beroemde instelling was het Holenklooster in Kiev. De stichters ervan, Theodosius († 1074) en Antonius († 1073) worden in Oekraïne tot op de dag van vandaag vereerd op iconen.
