Er is een wezenlijk verschil tussen leiding geven aan laag- en hoogopgeleide migranten. Ik ga er in het onderstaande voor het gemak van uit dat de leidinggevende een blanke Nederlander is.
- Bij laagopgeleiden (niet bij hoogopgeleiden, zie hierna) is het belangrijk dat de manager veel kennis heeft van culturele achtergronden, dus van de man-vrouw verhouding, van de manier van communiceren, van de godsdienst, etc. Wat kan een manager meemaken? Afhankelijk van de werksoort bijvoorbeeld het volgende. Soms wil een allochtone laagopgeleide man absoluut geen vrouw als baas. Soms wil een Afrikaanse schoonmaker niet schoonmaken in de kelder, uit angst voor geesten. De werknemer kan het woord ‘moeten’ gebruiken als hij ‘willen’ bedoelt, hij kan ‘ja’ zeggen, ook als hij ‘nee’ bedoelt, etc. (Zie Communicatie, tien misverstanden)
- Ook bij de werving is cultuurkennis soms noodzakelijk. In bijgaande advertentie wordt niet de a.s. agente maar haar laagopgeleide vader aangesproken. Dat maakt de kans veel groter dat de vader de beroepskeuze van de dochter steunt.
- Juist migranten zijn zeer gevoelig voor een manager die interesse heeft voor de gewone dingen: de ziekte van de vrouw, de school van de kinderen, etc. ‘Het kost moeite voor je het vertrouwen hebt, maar als je het hebt, dan gaan ze voor je door het vuur.’
- Managers vertellen volkomen tegenstrijdige verhalen over etnische groepen ‘waar niet mee te werken valt’. Het zegt blijkbaar iets over persoonlijke voorkeuren. Sommige leidinggevenden werken het liefst met Marokkanen, anderen met Ghanezen, etc.
- Een vrouw moet zich als leidinggevende vaak extra waar maken. Ze krijgt minder vanzelfsprekend gezag.
- Blanke managers vertellen verschillende verhalen over de ideale samenstelling van een team. De meesten hebben een voorkeur voor een zeer gemixt team of juist voor een volledig homogeen team. In een team met een grote etnische subgroep ontstaat soms blokvorming tegen collega’s of de leiding.
- Een allochtone leidinggevende heeft het in een multicultureel team aanvankelijk extra moeilijk. Hij wordt door allochtoon en autochtoon aanvankelijk niet echt geaccepteerd.
