Bij het leiding geven aan hoogopgeleiden is het wenselijk maar niet wezenlijk om kennis te hebben van de achtergrondcultuur. Hoogopgeleiden hebben meestal al veel ervaring met westerse culturen, snappen vaak de Nederlandse stijl van communiceren en kunnen daar bovendien op metaniveau over nadenken. Door hun hogere opleiding hebben ze vaak ook een sterker zelfwaardegevoel. Dat staat daardoor minder op spanning dan bij laagopgeleiden. Bij het werken met hoogopgeleiden zijn andere aandachtspunten van belang.
- Migranten voelen zich, zeker in het begin, onzeker. Zullen ze me accepteren als allochtoon, als moslim? Dat maakt ze kwetsbaar. Ze willen als collega gezien worden, niet als allochtoon. Ze worden echter vaak aangesproken als vertegenwoordiger van hun groep. ‘Hoe gaat dat bij jullie? Vind jij dat nou normaal met die Osama bin Laden’ Een goede leidinggevende begrijpt dat de medewerker zich hierdoor buitengesloten kan voelen.
- Onder hoogopgeleiden komt weinig directe, grove discriminatie voor. De manager zal dus sensitief moeten zijn als een medewerker situaties noemt zoals de onderstaande.
- De medewerker meldt dat een gesprek stilvalt als hij langsloopt.
- De medewerker heeft het idee dat zijn fouten zwaarder tellen dan die van anderen.
- De medewerker vindt dat hij dubbel moet presteren om dezelfde waardering te krijgen.
- De medewerker voelt zich ter verantwoording geroepen als ‘zijn’ land iets doet.
- De medewerker ergert zich aan moppen die ‘moeten kunnen’.
- Allochtone medewerkers kunnen gemakkelijk denken dat ze geen salarisverhoging of promotie krijgen omdát ze allochtoon zijn. Leden van minderheidsgroepen ontwikkelen gemakkelijk een soort wantrouwen dat soms terecht is, maar soms de plank misslaat. Vergelijk het met doven en stotteraars, ook zij denken al snel dat u het over hen hebt. Een goede manager snapt dat mechanisme.
- In het aannamebeleid heeft zowel de organisatie als de migrant de neiging om een lagere functie te kiezen dan waartoe ze gekwalificeerd zijn. Dat is verlies van potentieel.
- Blanke collega’s kunnen denken dat een vrouw, een migrant zijn baan te danken heeft aan positieve discriminatie. Over dit thema is zorgvuldige communicatie noodzakelijk.
- Hoogopgeleiden die vakmatig goed zijn en ook vakinhoudelijk goed kunnen overleggen, hebben soms tegelijkertijd erg veel moeite met het alledaagse gebabbel, de social talk. Ze hebben weinig voeling met de onderwerpen, de manier van praten, etc. Ze gaan daardoor in de pauzes liever apart zitten, vermijden recepties, gaan niet mee met bedrijfsuitjes e.d.
Ze lijken dan ‘geen behoefte’ te hebben aan informeel contact of aan een vertrouwensband met collega’s.
- Een goede manager is niet krampachtig en angstig voorzichtig als het om cultuur, religie of etniciteit gaat. Hij is, ook op dit gebied, sensitief en doortastend.
- Hoogopgeleiden blanke Nederlanders zullen niet snel zeggen dat ze moeite hebben met een allochtoon als leidinggevende. Eventuele niet-acceptatie kan lang onderhuids blijven
(Zie Discriminatie. Zie Erbij horen).
