Fundamentalisme wordt vaak ten onrechte over een kam geschoren met gewelddadigheid. Dat is onterecht. Fundamentalisten kunnen vreedzaam of gewelddadig zijn. Vergelijk het met woorden zoals ‘verzet, strijd, jihad’. Die woorden kunnen verwijzen naar gewelddadige of geweldloze varianten.
Een fundamentalist is iemand die de fundamenten van het geloof, het heilige boek, letterlijk wil nemen. Dat is overigens niet mogelijk want er blijft zelfs dan altijd sprake van interpretatie. Daarom zijn ook de fundamentalisten van één geloof het altijd met elkaar oneens.
In het taalgebruik is opvallend dat fundamentalistische joden vaak ‘orthodox’ worden genoemd. Fundamentalistische christenen heten vaker ‘streng’, ‘principieel’ of ‘rechtgeaard’. Die woorden hebben een meer sympathieke klank dan het voor moslims gebruikte ‘fundamentalist’.
Fundamentalisme en seks.
Het is opvallend dat fundamentalisten van alle godsdiensten de meeste problemen hebben met de moderne wereld (of ‘het westen’) als het om seks gaat. Er is geen enkel ander terrein dat in hun afkeer zo centraal staat. Hun afkeer gaat bijvoorbeeld niet over het westerse gebrek aan gastvrijheid. Het gaat nauwelijks over het materialisme. Niet over moderne technologie. Ook de milieuvernietiging roept geen woede op. De energie van hun afkeer zit elders. Ze strijden tegen vrije zelfstandige vrouwen, tegen pornografie, tegen erotische reclames, lippenstift, netkousen, losbandig dansen, de minirok, homoseksualiteit, naaktstranden, prostitutie, striptease, overspel, etc. De afkeer van drank en drugs komen ook voort uit de seksuéle losheid die ontstaat na het gebruik van drank en drugs.
Tegelijkertijd zijn ze er ook vol van. Het is van een aantal fundamentalisten bekend dat ze in het geniep uitgebreid gebruik maakten van deze vormen van seks. Mohammed Atta (van de 11 september vliegtuigen) ging de dag voor de aanslagen nog naar een striptease. In zijn testament stond echter dat hij niet wilde dat ooit een vrouw door haar aanwezigheid zijn graf zou onteren (I. Buruma).
Waarschijnlijk kunnen strakke mensen niet echt vrij van seks genieten. Ze vinden het zondig. Ze zitten emotioneel op slot. Ze erkennen hun seksuele behoeftes niet als normaal. Ze bestrijden daarom in de buitenwereld datgene wat ze in zichzelf steeds moeten onderdrukken. Dat verklaart waarschijnlijk hun felle eenzijdige gerichtheid tegen seks. Lustangst is hun drijfveer (Zie: Radicalisering).
Jihad.
Jihad is het Arabische woord voor strijd. Onder moslims en niet-moslims worden heftige discussies gevoerd over de betekenis ervan. Een veel gebruikt onderscheid is dat tussen:
- Innerlijke jihad of grote jihad en
- Uiterlijke of kleine jihad.
De innerlijke jihad is de strijd tegen de verleidingen van het leven. Tegen de verleiding van alcohol, drugs, teveel eten, ongeremde seks, bezit vergaren, etc. Het vasten tijdens de ramadan is een vorm van deze grote jihad.
De uiterlijke of kleine jihad is de strijd tegen degenen die de islam bedreigen. Afhankelijk van de politieke inkleuring van het woord jihad is die strijd offensief of alleen defensief; met gebruikmaking van geweld of juist zonder geweld.
