Vrijwel alle migranten in Nederland voelen sinds 11 september en sinds de moord op Theo van Gogh, dat ze er minder bijhoren. Ze voelen zich meer ‘de ander’ geworden. Dit is een ernstige aantasting van de sociale samenhang in de bevolking. Hoe komt het dat dit buitensluiting-effect in Nederland sterker is dan in omringende landen? Er worden drie verklaringen voor gegeven.
- Nederland is heel lang een vrijwel geheel blank land geweest. Engeland, België en Frankrijk waren al veel eerder gewend aan donkere immigranten. In Nederland heeft de instroom van niet-blanke immigranten vrij plotseling plaats gevonden. Nederland heeft er minder aan kunnen wennen.
- Bovendien werd Nederland pas de laatste jaren voor het eerst geconfronteerd met politieke terreur: de moorden op Pim Fortuin en Theo van Gogh. Engeland kende al jaren de IRA, Duitsland de RAF terroristen, Frankrijk kende de bomaanslagen door de OAS (tegen de Algerijnse zelfstandigheid, 12.500 terreurdoden), België had ervaring met de bende van Nijvel, Spanje met de ETA. Voor Nederland was daarom na 2001 de schok van het geweld groter.
- Tot slot: in Nederland is de criminaliteit van allochtone jongeren lang gebagatelliseerd. We wilden dat het niet waar was. Elf september was een schok. Het werd het symbool van (vooral islamitisch) terrorisme en van criminaliteit door jonge immigranten. Het is dus toch waar. Als een vloedgolf kwam daarna de ingehouden omzichtigheid en de ingehouden boosheid naar buiten.
