Monumentum Ancyranum - Tekst van een rekenschapsbericht van de hand van keizer Augustus over de belangrijkste daden, gebeurtenissen, schenkingen, bouwwerken tijdens zijn regering tot stand gebracht vanaf 44 v.C. tot even voor zijn dood in 14 n.C. Naar dit Monumentum wordt ook soms verwezen door de beginwoorden van het bovenschrift ‘Res gestae divi Augusti’.
Het Monumentum Ancyranum werd teruggevonden, gesteld in het Latijn (later ook in de Griekse vertaling gevonden) te Ancyra (nu Ankara) in Turkije. Het oorspronkelijke document werd op bronzen platen gegraveerd en aangebracht op de muren van Augustus’ mausoleum op het Marsveld in Rome.
Kopieën en vertalingen zijn waarschijnlijk naar alle Romeinse provincies gestuurd, want andere brokstukken werden teruggevonden in Antiochië, in Pisidië (Monumentum Antiochenum, alleen in het Latijn gesteld) en in Apollonia in Galatië (Monumentum Apolloniense, alleen in het Grieks).
Het Monumentum Ancyranum beslaat na het bovenschrift 35 hoofdstukken en een appendix, die niet van Augustus’ hand is, doch er blijkbaar aan toegevoegd is, waarschijnlijk door keizer Tiberius. Het Monumentum werd aangebracht op de marmeren voorhal van de tempel van Augustus en Roma te Ancyra en is bijna volledig. De volledige herstelling van de tekst is mogelijk geworden dankzij de andere fragmenten.
Er zijn drie delen te onderscheiden:
a. Honores: ambten en eerbetuigingen aan Augustus toegekend of van hem uitgaande aan zijn kinderen.
b. Impensae: de geldbestedingen als geschenken, of voor bouwwerken, spelen en wijgeschenken.
c. Res gestae: zijn daden in oorlogs- en in vredestijd, uitbreiding van de grenzen, buitenlandse politiek, stichting van koloniën enz.
De tekst noopt tot het aanvaarden van betrouwbaarheid en geloofwaardigheid, omdat alle grootsprakerigheid is vermeden. Alleen moet vermeld worden dat tegenslagen of weinig succesvolle ondernemingen niet vermeld zijn, wat vergoelijkt wordt door de bedoeling en de aard van het document.
