Het woord ‘plankton’ is afkomstig uit het Grieks, waar het ‘drijvend’ of ‘zwevend’ betekende. Plankton bestaat uit zeer kleine planten en dieren, die vrij in het water zweven.
Plankton komt overal op aarde voor en wordt aangetroffen in meren, rivieren en zeeën. Sommige planktonsoorten zijn te klein om met het blote oog zichtbaar te zijn; andere soorten zijn iets groter. Plankton is het voornaamste voedsel voor pasgeboren vissen. Ook veel volwassen vissen leven voornamelijk van plankton en zelfs een zo geweldig dier als de walvis zou zonder plankton van honger omkomen. Langs de kust van Noord-Amerika komt een haringachtige vis voor (de zg. menhaden), die veel olie produceert. Het dier vormt deze olie voornamelijk uit plankton.
Het zweefvermogen van plankton is namelijk voor een deel mogelijk door kleine druppeltjes olie in het lichaam van de planktondiertjes en -planten. Planktonplanten behoren voornamelijk tot de algenfamilie. De interressantste van deze planktonalgen zijn de zg. diatomeeën. Diatomeeën hebben schaaltjes, die als deksel en doosje op elkaar passen; ze hebben vaak zeer fraaie vormen en versieringen. Planktondieren behoren voornamelijk tot de eencellige protozoën en raderdiertjes. De grootste ervan zijn kleine schelpdieren, de vleugelslakjes of pteropaden, die het voornaamste voedsel vormen van de reusachtige blauwe vinvis en andere baleinwalvissen.