De boon behoort tot de familie van de peulvruchten, waarvan (om enkele voorbeelden te noemen) ook de erwt en de spercieboon deel uitmaken. Het zijn eenjarige planten, die soms wel een hoogte van een meter bereiken en waarvan de rechte stengel een vierkante vorm heeft.
De samengestelde bladeren van de boon zijn vingervormig en dragen twee of vier paar aparte blaadjes. De witte of gele bloemen, waarvan de bloemblaadjes eindigen in een zwarte punt, hebben de vorm van trossen; de vruchten van de plant ontstaan in korte, dikke peulen, die aanvankelijk groen zijn maar tijdens het rijpen zwart worden. De vruchten zelf zijn groot en plat; in elke peul zitten er gewoonlijk twee tot vijf.Bonen nemen al sinds eeuwen een belangrijke plaats in op het menu van de Europeaan en van andere volkeren rondom de Middellandse Zee. De Romeinen verbouwden ze in grote hoeveelheden om er hun slachtvee mee te voeden en ook tegenwoordig wordt deze oude peulvrucht nog veel verbouwd. De belangrijkste soorten, die toepassing gevonden hebben in de Nederlandse keuken, zijn de tuinboon, de bruine boon, de witte boon en de kapucijner. Ze worden allemaal op een verschillende manier toebereid: van sommige wordt soep getrokken, andere worden gegeten als groente bij de hoofdschotel of worden op een zodanige wijze bereid en gegarneerd, dat ze als hoofdschotel kunnen dienen (bruine bonensoep; kapucijners met spek, etc.). Ook in de volksgebruiken heeft de boon een plaats gekregen. In sommige delen van Nederland was het met Driekoningen gebruikelijk een taart te bakken, waarin een boon verborgen zat. De (meestal jeugdige) gelukkige die de boon in zijn portie vond, werd uitgeroepen tot koning van de dag en zag dan de meeste van zijn wensen vervuld.
In Mexico spelen kinderen vaak met de zg. ‘springbonen’, die op de verrassendste ogenblikken met een droge klik de lucht in vliegen. Dit merkwaardige verschijnsel wordt veroorzaakt door een vlinderlarf in de boon, die op deze manier probeert zijn tijdelijke woning te verplaatsen naar een gunstige plaats in de schaduw.