Ned. politieke concentratie die tijdens de Tweede Wereldoorlog 24.7.1940 werd opgericht o.l.v. het driemanschap → J. Linthorst Homan.
L.Einthoven, hoofdcommissaris van politie te Rotterdam en → J.E.de Quay. Zij was de enige staatkundige formatie die tijdens de Duitse bezetting ‘legaal* op niet-nationaal-socialistische (resp. niet-fascistische) basis kon optreden, de Duitsers hoopten nl. dat een ontwikkeling in nationaalsocialistische zin zou ontstaan. In de Ned. Unie werkten corporatieve en autoritaire tendensen door en werden enige concessies gedaan aan de zgn. Nieuwe Orde, o.a. erkenning van de gewijzigde verhoudingen in Europa, steun aan Winterhulp en Arbeidsdienst. In 1941 werd het instituut van 'werkende leden' opgericht: zij mochten geen jood, geen lid van een politieke partij zijn en moesten een verklaring van onvoorwaardelijke trouw afleggen.
Zij zouden zich tegen de 'negativisten* moeten keren. Niettemin vond er veel toeloop van militant anti-Duitse leden plaats. Toen de Ned. Unie 1941 alle samenwerking met Duitsland in de strijd tegen ‘het bolsjewisme' afwees, werd zij 14.12.1941 verboden. Belangrijk was dal zich in de Ned. Unie allerlei kernen hadden gevormd. die later in het ondergrondse verzet een rol speelden.Litt. J.J.v. Bolhuis e.a.. Onderdrukking en verzet, n (z.j.); L.de Jong. De bezetting, I (1961): L.Einthoven. Tegen de stroom in (1974); L.de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog (dln. 4 en 5. 1972-74); J.C.H.Blom.
De Ned. Unie (in: TvG, 1976); J.Rogier. Een zondagskind in de politiek (1980). Nederlandse Volksbeweging (nvb), Ned. sociaal-politieke beweging. 1945 opgezet o.l.v. → W. Banning en → W. Schermerhorn. met medewerking van De → Quay en Einthoven (→ Ned.
Unie) om de → doorbraak te verwezenlijken; 1946 omgezet in de → Personalistische Unie met het doel het personalistisch socialisme tot stand te brengen. Uit haar voorbereidend werk resulteerde de → Partij van de Arbeid. In 1951 opgeheven. i.itt. J.Bank, Opkomst en ondergang van de Ned. Volksbeweging (1978).
