Ned. historicus, *7.12.1872 Groningen. ✝ 1.2.1945 De Steeg. 1905 hoogleraar in de middeleeuwse en moderne geschiedenis te Groningen., 1915 hoogleraar in de algemene geschiedenis te Leiden (tot 1941 toen de universiteit wegens de Duitse bezetting gesloten werd): was een uitstekend stilist en ontwikkelde zich tot een befaamd cultuurhistoricus, wiens werk ook in het buitenland veel aftrek vond. In 1942 was hij te Sint Michielsgestel geïnterneerd, daarna werd zijn bewegingsvrijheid beperkt tot Overijssel en Gelderland.
Zijn beroemdste werk is wel Herfsttij der Middeleeuwen. Daarnaast hield hij zich bezig met de 17e-ecuwse geschiedenis van Nederland. de 18e- en 19e-eeuwse van Europa en de 19e- en 20e-eeuwse van Amerika. In zijn studies In de schaduwen van morgen en het postuum verschenen Geschonden wereld waarschuwde hij tegen de 20e-eeuwse totalitaire stelsels en gaf hij pessimistische toekomstprognoses. Deze werken maakten veel opgang in het buitenland, maar werden door o.a. de Ned. historici Geyl en Romein scherp gekritiseerd. Werken: De Vidüsaka in het Indisch tooneel (1897). Het aesthetisch bestanddeel van geschied- kundige voorstellingen (1905), Uit de voorgeschiedenis van ons nationaal besef (1912), Mensch en menigte in Amerika (1918), Herfsttij der middeleeuwen (1919; 13e dr. 1975), Erasmus (1924), Amerika levend en denkend (1927), Cultuurhistorische verkenningen (1929), In de schaduwen van morgen (1935).
De wetenschap der geschiedenis (1937). Homo ludens: proeve eener bepaling van het spelelement der cultuur (1938; 6e dr. 1974), Nederland’s beschaving in de zeventiende eeuw (1941), Geschonden wereld (1945). Uitgave: Verzamelde werken (9 dln. 1948-53).Litt. P.Polman, Huizinga als cultuurhistoricus (1946); H. A. Enno van Gelder. Prof.dr.J.Huizinga (1947); W.Kaegi. Das historische Werk J.Huizingas (1947); K.Koster.
Johan Huizinga (1947. met bibliogr.); J.Romein, Tussen vrees en vrijheid (1950); A.de Groodt. J.Huizinga. verbeelding en uitbeelding bij een historicusaestheet (1952); E.E.G.Vermeulen, Huizinga over de wetenschap der geschiedenis (1956); L.Huizinga. Herinneringen aan mijn vader (1963): L.J.Rogier, Terugblik en uitzicht I (1964); A.Romein-Verschoor, Omzien in verwondering I (1970); E.E.G. Vermeulen. Johan Huizinga (in: SII. 1972. met litt.).
