Geschiedenis Lexicon

H.W.J. Volmuller (1981)

Gepubliceerd op 03-08-2020

Hoekse en Kabeljauwse twisten

betekenis & definitie

strijd tussen de twee partijen der → Hoeken en Kabeljauwen. De Hoekse en Kabeljauwse twisten begonnen over de opvolging van graaf Willem iv in 1345, tussen Margaretha van Beieren en haar zoon Willem.

Dynastieke, economische, sociale en politieke factoren speelden een rol. Primair waren de twisten adelsveten, ontstaan door de achteruitgaande economische positie van de adel, waardoor haar functie in de structureel veranderende maatschappij van steeds minder betekenis werd. Daarnaast waren het uitingen van verzet van de opkomende burgerij tegen de feodale dwang van de adel, benevens oppositie tegen het landsheerlijk gezag. Op den duur vertegenwoordigde de Hoekse partij voornamelijk de feodale heren en de Kabeljauwse de steden en de zich versterkende gravenmacht. Ook in andere gewesten kwamen zulke partijen voor, onder andere namen. Een laatste opleving van de twisten vormt de → Jonker-Fransenoorlog (1492), hoewel voor- en tegenstanders van een krachtig centraal gezag zeker ook in de 16e eeuw voorkwamen, maar toen waren de benamingen Hoeken en Kabeljauwen verdwenen, Litt. H.P.H.Jansen, Hoekse en Kabeljauwse twisten (1966).