Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Bazel

betekenis & definitie

fransch Bâle, lat. Basilea, zwitsersche stad, hoofdpl. van het kanton Bazel, aan den spoorweg en aan den Rijn (die het splitst in Groot en Klein Bazel); 30,000 inw.; fraaije domkerk; een arsenaal en wallen; eene hoogeschool (de eenige in Zwitserland tot 1833), eene bibliotheek, eene verzameling van medailles, enz. ; B. is de groote stapelplaats voor den handel tusschen Duitschland, Zwitserland en Frankrijk.

Eertijds eene vrije stad, werd B. in 1501 met Zwitserland vereenigd. Van 1431 tot 1443 werd te B. een beroemd concilie gehouden,ten doel hebbende om de geestelijkheid te hervormen en de Grieksch-katholieken tot de roomsche Kerk terug te brengen; 1438 rees er een geschil tusschen het concilie en paus Eugenius IV, die de vergadering verlegde naar Ferrara; verscheidene prelaten, die te Bazel gebleven waren, kozen een tegenpaus, Félix V. Van dit concilie zijn door de roomsche Kerk slechts de 26 eerste zittingen erkend; al de verdere handelingen worden beschouwd als kettersch. Te Bazel werden twee beroemde traktaten gesloten : het eene in 1499, tusschen Maximiliaan I en de Zwitsers, waardoor een einde werd gemaakt aan den oorlog der Zwitsers met den zwabischen bond; het andere in 1795, tusschen de fransche Republiek en Pruisen, waardoor laatstgenoemd land werd losgemaakt van de coalitie tegen Frankrijk. Bazel is de geboortestad der familie Bernouilli; wijders van Euler, Holbein; Erasmus is te B. gestorven.B., het elfde zwitsersche kanton tusschen de kantons Bern ten W., Aargau ten O., Solothurn ten Z.en het groothertogdom Baden ten N.; bevolking 77,000 zielen (meerendeels Protestanten) ; over het algemeen wordt er Duitsch gesproken. Dit kanton werd 1501 opgenomen in den zwitserschen bond. Sedert 1833 is het verdeeld in Bazei-Stad of Binnen-Bazel en Bazel-Land of Buiten-Bazel.