Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Alexander berthier

betekenis & definitie

maarschalk van Frankrijk, geb..20 Nov. 1753 te Versailles, was de zoon van een uitstekend officier der genie. Zijne eerste wapenfeiten volbragt hij in Amerika onder Lafayette en keerde 1778 terug als kolonel.

In 1789 was hij generaal-majoor der nationale garde te Versailles, en beschermde het hof, 1792 brigade-generaal, 1796 divisie-generaal en chef van den generalen staf bij het leger in Italië, waar hij gewigtige diensten deed aan den opperbevelhebber, generaal Bonaparte, met wien hij naauw bevriend werd. In het laatst van 1797 zelf met het opperbevelhebberschap bekleed, vermeesterde B. Rome (10 Febr. 1798) en liet 4 dagen later de republiek nitroepen. Doch reeds 19 Mei daaraanvolgend ging hij met Bonaparte te Toulon scheep als chef van den generalen staf bij de egyptische armee, en keerde Dec. 1799 met Bonaparte terug; en toen deze (18 Brumaire) eerste consul was geworden, koos hij R. tot minister van oorlog. In 1800 opper-generaal van de reserve-armee bij den veldtogt naar Italië, ging B. 1805 naar Milaan met Napoleon, om diens krooning bij te wonen; van daar ging B. naar Duitschland, onderteekende de capitulatie van Ulm, den wapenstilstand van Austerlitz, woonde 1806 en 1807 de veldtogten tegen Pruisen en Rusland bij, en sloot in Junij den wapenstilstand van Tilsit. Reeds bij Napoleons troonsbeklimming was B. tot maarschalk van het keizerrijken totgrootoflicier van het Legioen van eer benoemd; na den vrede van Pressburg werd hij prins van Neufchatel, senateur en vice-connetable des rijks; en na den veldtogt tegen Oostenrijk, toen B. krachtdadig had bijgedragen tot de overwinning van Wagram, werd hij tevens tot prins van Wagram verheven. In 1808 was B. getrouwd met de dochter van hertog Wilhelm van Beijeren-Birkenfeld, ging 1810 naar Weenen, om de voltrekking bij te wonen van Napoleon’s huwelijk met de aartshertogin Maria Louiza van Oostenrijk, en maakte vervolgens weder de veldtogten mede van 1812—14. De veldtogt tegen Rusland werd door B. ontraden; hij zelf verlangde naar rust, en behoorde dan ook onder de eersten der door Napoleon zoo mild begunstigden, die zich ondankbaar toonden. Zijn prinsdom Neufchatel moetende opgeven, en bang dat hij nog meer zou moeten verliezen, haastte hij zich namelijk, om zich te onderwerpen aan Lodewijk XVIII, en erlangde toen de waardigheid van pair en maarschalk van Frankrijk en den rang van kapitein der garden. Napoleon, die aan B.'s hechte toegenegenheid niet twijfelde, liet hem uit Elba voorstellen doen, die echter onbeantwoord bleven; en toen de keizer 1815 terugkeerde in Frankrijk, stond B. in tweestrijd met de neiging van zijn hart en met zijne pligten, waarom hij de wijk nam naar zijnen schoonvader te Bamberg, waar hij 1 Junij 1815, terwijl hij een tegen Frankrijk oprukkend legerkorps Russen voorbij zag trekken, in een aanval van ijlende koorts boven vanzijnbalkonafsprongendood op straat bleef liggen. Zijne Mémoires verschenen eerst 1826 te Parijs. Hij had twee broeders (Victor Leopold, geb. 12 Mei 1770, gest. 1807; en Cesar, gest. 1819), beiden insgelijks hoog in rang in fransche krijgsdienst.

< >