Leucaemie, is een eigenaardige, niet veel voorkomende ziekte, die in hoofdzaak door een belangrijke en blijvende vermeerdering der witte bloedlichaampjes gekenmerkt is (een geringe en voorbijgaande vermeerdering — leucocytose — komt bij verschillende toestanden voor, zie aldaar),
Het eerste geval van W. werd in 1845 door Virchow beschreven. De ziekte komt het meest voor in de lagere standen op middelbaren leeftijd, iets meer bij mannen dan bij vrouwen. Leucaemie vertoont in het begin ongeveer dezelfde verschijnselen als bloedarmoede: spoedige vermoeidheid, kortademigheid, hartkloppingen. Later als de milt of de klieren sterk zwellen, neemt de lijder een gevoel van drukking en zwaarte in de streek der linker onderste ribben waar, of kliergezwellen aan den hals, in de okselholten en de liesplooi; de algemeene toestand gaat geleidelijk achteruit; vale, wasbleeke huidskleur, vermagering, ten slotte groote uitputting, waterzuchtige zwelling der onderste ledematen enz. Verder vindt men in vele gevallen een neiging tot optreden van bloedingen (haemorrhagische diathese) in verschillende organen, en gezichtsstoornissen (ontsteking van of bloeding in het netvlies).
Anatomisch is het voornaamste verschijnsel, gelijk reeds gezegd werd, de vermeerdering van het aantal witte bloedbolletjes; terwijl men in normale omstandigheden 1 wit bloedlichaampje aantreft op ongeveer 500 roode, is deze verhouding hier veranderd tot 1 : 50, ja zelfs tot 1 : 2. Het bloed heeft geen witte kleur, zooals de naam W. zou doen vermoeden, maar veeleer een chocolade-achtige. Verder vindt men een vergrooting of zwelling van de milt en de watervaatsklieren. Al naarmate het een of het andere op den voorgrond treedt, sprak Virchow van een lienalen of een lymphatischen vorm van W.; deze indeeling heeft tegenwoordig plaats gemaakt voor een andere, die gebaseerd is op de soort van witte bloedlichaampjes, die in hoofdzaak de vermeerdering te weeg brengt. Men onderscheidt aldus een myclogene leucaemie (waarbij alle soorten van witte bloedlichaampjes die normaal in het bloed voorkomen, vermeerderd zijn en daarenboven nog cellen uit het beenmerg z.g. myelocyten in het bloed optreden) en een lympkatiscbe (waarbij alleen één bepaalde soort van witte bloedlichaampjes vermeerderd is, de lymphocyten).
Als regel voert de ziekte onder toenemende uitputting tot den dood. In sommige gevallen neemt men een zeer snel en kwaadaardig verloop waar. Een goede verklaring voor de oorzaak der ziekte is nog evenmin bekend als een vruchtdragende behandeling; meestal worden arsenicumpreparaten gegeven, Röntgenbehandeling toegepast, terwijl men tracht den algemeenen gezondheidstoestand zoo goed mogelijk te houden.
