Sectio caesarea, hystero-laparotomie, verloskundige operatie, waarbij de vrucht uit het lichaam der moeder wordt weggenomen door een snede te maken door buikwand en baarmoederwand. Zij is noodig, wanneer de vrucht nog leeft en niet langs den natuurlijken weg kan komen, door abnormen bouw van het bekken en andere hindernissen, of doordat de moeder tijdens den baringsarbeid sterft.
In sommige gevallen wordt bij deze operatie gelijktijdig de baarmoeder weggenomen (operatie van Porro). Door de moderne aseptische techniek levert de K. tegenwoordig veel minder levensgevaar op dan vroeger; toch behoort zij tot de zeer ernstige operatie’s.
De geschiedenis der K. is een zeer oude. Bij de Romeinen was het, waarschijnlijk sedert Numa Pompilius (715—673 v. C), verboden een in zwangeren toestand gestorven vrouw onverlost te begraven. Geheel in overeenstemming met den hoogen trap van ontwikkeling, waarop de Indische chirurgie stond, vinden we reeds bij Susruta het voorschrift, den buik eener gestorven zwangere te openen, wanneer „deze zich beweegt”. De Talmud gebiedt de uitvoering der K. op overleden zwangeren zelfs op den Sabbath (Jotze Dofan). Aanvankelijk werd de K. dus alleen op lijken toegepast; de mogelijkheid der uitvoering bij de levende vrouw vindt men het eerst aangegeven in de 12de eeuw door Abulkasem. De eerste gevallen van dien aard betroffen echter steeds het verwijderen van de vrucht bij een in buitenbaarmoederlijke zwangerschap gestorven vrouw, waarbij dus alleen de buik, niet ook de baarmoeder geopend behoefde te worden. Den 21en April 1610 werd de eerste werkelijke keizersnede op de levende vrouw door Jeremias Trautmann uitgevoerd.
Daar het groote gevaar der operatie gelegen was in de bloeding uit den baarmoederwand en infectie der in de holte van dit orgaan zich ophoopende vochten, was de operatie van Porro, waarbij de geheele baarmoeder verwijderd werd, een groote schrede voorwaarts; deze operatie werd door Porro 21 Mei 1875 te Pavia voor het eerst verricht.
