Een graphische voorstelling is een teekening, die dient om de verhouding tusschen twee of meer zaken beter aanschouwelijk te maken, dan dit door cijfers of beschrijving geschieden kan; zij stelt in de plaats van cijfers en cijferreeksen (tabellen) een figuur, die met één oogopslag een vergelijking tusschen de betreffende grootheden mogelijk maakt. De G. tracht nu van verschillende processen in het lichaam een dergelijke voorstelling te maken.
In de eerste plaats is dit geschied bij sommige snelverloopende bewegingen, b.v. hartbeweging, polsslag, ademhaling, spiersamentrekkingen, enz.Om van dergelijke kleine bewegingen een duidelijke afbeelding te kunnen maken, moeten de uitslagen in de eerste plaats vergroot worden; dit geschiedt, doordat de stift, die de figuur teekent, werkt als een hefboom. De overbrenging der beweging van het bewegende deel op de schrijfstift, geschiedt in den regel door een met lucht gevulde buis. De figuur wordt geteekend op een gelijkmatig ronddraaiende trommel; deze is beplakt met wit glanzend krijtpapier, dat men met een dunne roetlaag heeft bedekt; de teekening wordt dus een witte lijn op een zwart veld. Na afloop fixeert men de figuur door het papier in een harsoplossing te dompelen. Men spreekt zoo van Cardiographie (opteekenen der hartbewegingen), Sphygmographie (van den pols), Pneumographie (van de adembewegingen), Myomographie (van spiertrekkingen), enz. Voor meerdere duidelijkheid zullen de apparaten, waarvan men zich bedient om den bloedsomloop te bestudeeren, wat nader worden beschreven.
Hiertoe behooren de cardiograaf, de cymograaf en de tonograaf, de sphygmomanometer, de sphygmograaf, de plethysmograaf. De cardiograaf (Grieksch: hartschrijver), is een door Marey uitgevonden apparaat voor de graphische opteekening der beweging van het hart. Het bestaat uit twee vlakke, met vliezen overtrokken luchttrommels, onderling verbonden door een gummislang, welke voorzien is van een ventiel; de eene trommel wordt op de linkerborst geplaatst en door een gordel op zijn plaats gehouden, de andere is voorzien van een schrijfstift, welke over met roet bedekt papier loopt, op een cylinder geplakt. De hartslag wordt nu van de opname-trommel door de slang op de tweede trommel overgebracht en door de stift afgeteekend op het papier. Zoo verkrijgt men een zuiver cardiogram. Is de werking van het hart abnormaal, dan blijkt dat uit zekere afwijkingen in de lijnen van het cardiogram, dat daarom voor de diagnostiek van veel belang is.
De cymograaf, de fonograaf en de sphygmomanometer dienen om den bloeddruk in de vaten te meten en graphisch voor te stellen. Het eerste zoodanige toestel is geconstrueerd door Ludwig en is sedert aanmerkelijk verbeterd. De sphygmograaf (polsschrijver) dient om een graphische voorstelling te maken van den pols. Men verkrijgt met dit toestel een kromme lijn (het sphygmogram), waaraan men alle bijzonderheden der beweging van den pols nauwkeurig waarnemen en bestudeeren kan. Bij een sphygmograaf brengt de beurtelings zich samentrekkende en uitzettende slagader een door een veer of een gewicht tegen haar aangedrukten hefboom in beweging, die de aan hem meegedeelde bewegingen opteekent op een strook papier, die door een uurwerk gelijkmatig wordt voortgeschoven. Op dat papier teekent de beweging van den pols zich getrouw af en voor het klinisch onderzoek van den pols zoowel als voor physiologische navorschingen is de sphygmograaf een onontbeerlijk hulpmiddel.
De plethysmograaf of hydrosphygmograaf is een door Fick en Mosso geconstrueerd apparaat om de schommelingen in den toevoer van bloed in de ledematen te registreeren. Daarbij wordt het lichaamsdeel, b.v. de arm, in een met water gevuld vat gestoken; een gummiband belet het wegloopen van het water. Met eiken polsslag zwelt de arm tengevolge van den nieuwen toevoer van slagaderlijk bloed een weinig op, en deze opzwelling wordt aan het water medegedeeld en door een slang naar een registreertoestel overgebracht en daar opgeteekend. Met behulp van de snaargalvanometer van onzen landgenoot Enthoven, kan men verkrijgen een electrocardiogram — de kromme van de door het hart geleverde actiestroomen.
