Bindvliesontsteking, De meest voorkomende ziekte van het oog is de eenvoudige catarrh van het bindvlies (Conjunctivitis catarrhalis). De vaten in het bindvlies van het ooglid zijn hierbij uitgezet; bij sterkere graden ziet het geheele bindvlies gelijkmatig donkerrood, ook het gedeelte dat den oogbol bekleedt; de afscheiding is eveneens vermeerderd, eerst slijmig, later etterig zoodat ’s morgens de oogleden aan elkander kleven. De zieke klaagt over lichtschuwheid, jeuk en branden der oogen.
De behandeling bestaat in rust van het oog, en indruppelen met 2 pCt. oplossing van salpeterzuurzilver of andere samentrekkende middelen.Bij den chronischen vorm is de roodheid zeer gering, evenals de afscheiding; daarentegen klaagt de lijder vrij sterk over slaperig gevoel 's avonds, gevoel van een vreemd lichaam in het oog, jeuk, enz.; deze aandoening komt meest op lateren leeftijd voor, is dikwijls verbonden met ooglidrandontsteking (Blepharitis), en kan zeer lang duren. De oorzaken zijn: een niet genezen acute C., voortdurende schadelijke invloeden (rook, stof) of overmatige inspanning der oogen.
De C. follicularis of Folliculaircatarrh is gekenmerkt door het optreden van korreling in het bindvlies, meestal bij jeugdige personen, en zeer langen duur (geneest ten slotte van zelf). De oorzaak is onbekend.
De C. blennorrhoica is het gevolg van infectie van het oog met druipergif; zij treedt zoowel bij volwassenen als bij pasgeborenen op, en is gekenmerkt door zeer sterke zwelling en etterafscheiding; in vele gevallen wordt het hoornvlies aangetast, waardoor blindheid kan ontstaan, vooral bij volwassenen. Vergelijk verder het artikel Blennorrhoe.
C. trachomatosa, Trachoom, Egyptische oogziekte; een chronisch verloopende infectieuse ontsteking van het bindvlies, met etterige afscheiding. Het meest typische verschijnsel is het ontstaan van woekeringen op het bindvlies, waardoor dit een eigenaardig aanzien krijgt. Trachoom is een zeer langdurige ziekte, welke dikwijls halve of heele blindheid veroorzaakt door zijn complicaties. Op de oppervlakte van het hoornvlies vormt zich van uit den rand een vaatrijk weefsel (pannus trachomatosus), dat later weer kan verdwijnen.
Hoornvlieszweren treden dikwijls op. Op den duur gaat de conjunctiva schrompelen, waardoor misstand van de oogleden (Ectropium, Entropium) en der oogharen (zie Cilien) kan ontstaan; zelfs kan de omslagplooi van het bindvlies geheel verdwijnen (Symblepharon), of verdroging van het bindvlies (Xerosis) optreden. Trachoom is een zeer verbreide ziekte, die ook in ons land op sommige plaatsen veel voorkomt. De behandeling bestaat in cauteriseeren met heischen steen of koperstift; uitdrukken der woekeringen (trachoomkorrels) met daarvoor bestemd instrument. Dikwijls is voor de gevolgen operatieve hulp noodig. In ieder geval moet zoo vroeg mogelijk een geneesheer worden geraadpleegd.
C. diphtheritica, diphtherische bindvliesontsteking, veroorzaakt door den diphtheriebacil. Heftige ontsteking met zwelling der watervaatsklieren voor het oor en aan den hals. De zwelling van de oogleden maakt het openen van het oog dikwijls onmogelijk. Bij den oppervlakkigen, croupeusen vorm ontstaat een vlies op het oog, dat wel vast zit, maar er toch afgetrokken kan worden. De diepere vorm is veel ernstiger, en laat dikwijls litteekens na. Penseelen met citroensap, uitwasschen met sublimaatoplossing (1 : 1000), later voorzichtig cauteriseeren. De zieke moet geïsoleerd worden en alle mogelijke maatregelen tegen besmetting (reiniging der handen, verbranding van gebruikt verband, enz.) genomen worden.
C. scrophulosa, C. phlyctaenulosa. Hierbij ontstaan in het bindvlies aan den hoornvliesrand kleine, roode heuveltjes (phlyctaenen), die overgaan in zweertjes, welke meestal van zelf genezen, in sommige gevallen echter voortschrijden. De bezwaren zijn die van een sterken catarrh. De ziekte komt meestal voor bij kinderen van scrophuleusen aanleg, en herhaalt zich in den regel telkens. Dikwijls blijven hoornvliesvlekjes achter. De behandeling bestaat in cauteriseeren van het zweertje en is verder tegen de oorzaak gericht (zie Scrophulose).
Voorjaarscatarrh, chronische, jarenlang durende C, waarbij breede, platte woekeringen op het bindvlies van het ooglid optreden, dat er blauwachtig uitziet. De bezwaren bestaan in tranen, jeuk en lichtschuwheid; deze verdwijnen ’s winters, om in het voorjaar weer op te treden. De behandeling kan alleen trachten deze bezwaren te verminderen.
C. exanthematica noemt men alle vormen van C, welke huidexanthemen vergezellen, b.v. bij mazelen, pokken, acne rosacea, enz. Zie ook Oogziekten en Oogverzorging.
