Funerair Lexicon

H.L.Kok (2002)

Gepubliceerd op 31-05-2017

Lijksilhouet

betekenis & definitie

Een verkleuring in het witte zand geeft aan waar de dode heeft gelegen. Inderdaad 'heeft gelegen', want er is (meestal) niets meer van over dan alleen de verkleuring, die wijst op de scheikundige werking van het stoffelijk omhulsel op de maagdelijke grond. Zo'n verkleuring in het zand wordt lijksilhouet of lijkschaduw genoemd. Er zijn verscheidene van deze silhouetten gevonden in verschillende delen van Nederland.

Hiervan twee voorbeelden. In Speulde (Veluwe) werd in 1960 in een bedreigde grafheuvel- de nieuwe weg Voorthuizen-Harderwijle was er overheen gepland - een lijksilhouet gevonden van een man die languit op zijn rug lag. Dit was het restant van een graf dat ca 3500 jaar oud was. Bij dit silhouet waren van de schedel en halswervels nog enkele beenfragmenten aanwezig. De gestrektheid van de dode maakte het mogelijk om exact de lengte en het gewicht te berekenen. Het geheel werd goed geconserveerd. Naar zijn vindplaats gaf P. Glazema, die als directeur van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek deze opgraving destijds leidde, de onbekende man de naam 'Jantje van Speulde'. Lijksilhouet of lijkschaduw te ElpIn 1958 vond C.C.W.J. Hijszeler (Rijksmuseum Twente) in een grafheuvel te Mander (Gem. Tubbergen) in een fraaie steenkist het silhouet van een man, liggende op zijn linkerzijde, de armen gekruist voor de borst en met opgetrokken knieën, de zogenaamde slaap, hurk of embryonale houding. Het meest opvallende van deze vondst was dat de voeten bij de enkels waren afgehakt, vermoedelijk om de dode te beletten terug te keren naar zijn nog levende stamgenoten. De dode had als geschenk een pijl meegekregen, waarvan de vuurstenen punt nog aanwezig was. zie ook: embryonale houding, steenkistgraf.

< >