Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 05-05-2018

Krent

betekenis & definitie

(15de eeuw, uit het Frans) gedroogde druif

Weinig vruchten hebben zoveel invloed op de Griekse geschiedenis gehad als de krent. In al zijn verschrompelde nietigheid zorgde de krent nog geen honderd jaar geleden voor faillissementen, tolheffingen, internationale beraadslagingen, opstanden, ja zelfs voor het aftreden van een minister-president.

De krent is genoemd naar de Griekse stad Korinthe. In de ons omringende talen is die vernoeming duidelijker zichtbaar. De Duitsers spreken van Korinthe, de Fransen van raisin de Corinthe. Wij leenden de Franse benaming maar verkortten die al in de middeleeuwen tot corente en vervolgens tot krent. In de oudheid was Korinthe zeer rijk. In de loop der tijd had het echter zwaar te lijden van aardbevingen, invallen en verwoestingen. In 1858 richtte een aardbeving zo veel schade aan dat de stad zeven kilometer van de oude plaats opnieuw werd opgebouwd.

De Korinthiërs voerden toen nog altijd krenten uit, zij het op kleine schaal. In 1877 kwam hierin plotseling verandering. In dat jaar raakten de Franse wijngaarden ernstig aangetast door druifluis ofwel Phylloxera (vgl. malaga). De Franse wijnboeren kochten massaal Griekse krenten om er mengwijnen mee te maken. De uitvoer van Griekse krenten naar Frankrijk steeg van 881 ton in 1877 tot 20.999 ton in 1880 - een stijging van maar liefst 2300 procent. En dat bleek nog slechts het begin. In 1889 voerden de Grieken 70.000 ton krenten uit naar Frankrijk en 50.000 ton naar Engeland.

Heel Griekenland begon als bezeten druiven te verbouwen. Alle andere vormen van nijverheid werden verwaarloosd, en olijfbomen, sinaasappelbomen en citroenbomen werden omgehakt om plaats te maken voor de Vitis vinifera apyrena, zoals de krentenproducerende wijnstok officieel heet. Om de produktie zo snel mogelijk te kunnen opvoeren, stak men zich tegen hoge rente in de schulden; de grote winsten werden geïnvesteerd in nieuwe aanplantingen, terwijl de leningen niet werden afbetaald.

In 1891 was de schade aan de Franse wijngaarden echter zo goed als hersteld. En zoals dat gaat bij Franse boeren, klonk er vervolgens een luid protest tegen de valse concurrentie uit Griekenland. De Franse regering zag zich gedwongen de invoerrechten op Griekse krenten te verhogen: in 1891 van zes naar vijftien, in 1894 van vijftien naar vijfentwintig francs per honderd kilo. Dit laatste bleek genoeg om de export vrijwel stil te leggen. De Grieken boorden nieuwe markten aan, maar dit mocht niet baten. De Griekse regering richtte een speciale bank op - onmiddellijk de 'Krenten-Bank' gedoopt - die de overschotten tegen een vast tarief opkocht. Binnen de kortste keren zat de bank echter met een enorme krentenberg. Ondertussen bleef de produktie toenemen, waardoor de prijs van de krent nog verder daalde. In 1903 stelde een groep buitenlandse investeerders voor de uitvoer van krenten te reguleren. Toen premier Theotokis dit weigerde, braken er zulke ernstige onlusten uit dat hij het veld moest ruimen. Onder zijn opvolger ging de Krenten-Bank over de kop, de kwekers raakten wanhopig - kortom, het was tijd voor een staatsmonopolie. Dat kwam er en is tot op heden gebleven.

Voor Korinthe was dit alles extra ongunstig. Als krentenproducent moest de stad het al snel afleggen tegen de eilanden Zákinthos en Kefallinfa. Omstreeks 1920 voerde Korinthe nauwelijks meer krenten uit.

Engels currant (±1390); Duits Korinthe (1495); Frans raisin de Corinthe.
Winkler Prins'
9 (1877) 554; Verdam Middelned. wdb. 3 (1894) 1914 (corente); Ency. Brit" 7 (1910) 648 (curront), & 12 (1910) 434-435 (Greece); WNT VIII' (1916) 162-164; Oosthoek ency. 7 ( 1921) 498; OED (1993 2 ); Pfeifer Etym. Wtb. d. Deutschen ( 1993 2 ) 718.