Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 07-02-2017

Glazen boterham

betekenis & definitie

Dit meesterlijke eufemisme voor 'glaasje jenever' is in 1865 voor het eerst opgemerkt, in Nevele, een plaats op 15 km afstand van Gent. Het geeft uitdrukking aan een oud, wijdverbreid en onuitroeibaar misverstand over de voedingswaarde van jenever, een misverstand dat Simon Carmiggelt ooit zo optekende uit de mond van een geroutineerde kroegbezoeker:

Je hebt erbij, die eten niet meer. Want 't is voedzaam, jenever, 't Is allemaal graan, dus als je een paar uur lang staat te drinken, dan eet je een mand kadetjes leeg. Vanuit Nevele verbreidde glazen boterham zich over de rest van Vlaanderen en Nederland. Van Dale vermeldt deze uitdrukking sinds 1898, een Gents dialect woordenboek maakte er in 1950 melding van, en ook uit latere Nederlandse en Vlaamse bron- nen is deze fraaie borrel naam bekend. In Noord-Brabant wordt een borrel ook simpelweg unnen botterham genoemd. Nederlandse soldaten in de 19de eeuw zeiden hij eet een boterham met rookvlees voor 'hij drinkt een glaasje bitter'. De kleur van bitter en rookvlees zouden overeenkomen. Overigens was het vroeger in Vlaamse kroegen gebruik om jongens die om een borrel vroegen maar daar te jong voor waren, met iets af te schepen. In sommige kroegen kregen ze een paar knikkers, in andere, inderdaad, een boterham.

< >