Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 20-02-2019

eco-doodskist

betekenis & definitie

Het woord ecologie is in 1869 door de Duitse bioloog Ernst Heinrich Haeckel (1834-1919) gevormd uit het Griekse oikos ‘verblijfplaats’, en -logie ‘theorie, wetenschap’, dat teruggaat op het Griekse -logia ‘kunde, leer’. Hij gebruikte het voor de leer van de betrekkingen tussen dieren en planten en hun omgeving. Sinds het begin van de 20ste eeuw is de ecologie een zelfstandig onderdeel van de biologie, sinds de jaren jaren zestig is de term algemeen bekend en sinds het begin van de jaren tachtig is het in het Nederlands mode om eco-woorden te vormen.

Een van de eerste was ecosysteem (in 1981) maar zeker sinds het eind van de jaren tachtig is het hek van de dam. De nieuwste Grote Van Dale vermeldt maar liefst 28 samenstellingen met eco, van ecobanaan tot ecovoedsel. Eco- is daarmee een zeer productief voorvoegsel geworden, zoals taalkundigen dat noemen. Het betekent dat wat in het tweede deel van het woord wordt genoemd, op een milieuvriendelijke manier is geproduceerd. In 1993 was de Duitse tabaksfabrikant Reemtsma International zelfs zo brutaal om een ecosigaret op de markt te brengen, onder de naam New West. ‘Het milieuvriendelijke zit hem in de verpakking en in de produktiewijze’, verduidelijkte de NRC indertijd. Het filter van de sigaret is niet meer van de kunststof acetaat, maar van papier gemaakt. Papier dat niet met chloor gebleekt is overigens. Ook het sigarettenpapier is groen gebleekt. De tabak is verder niet geparfumeerd, maar smaakt niettemin naar echte Virginiatabak, zo moeten we geloven. De verpakking is volledig recyclebaar. Het doosje is gemaakt van ongebleekt karton. Het pakje is zo gemaakt dat het vertrouwde doorzichtige folie eromheen achterwege kon blijven. De binnenbekleding van zilverpapier kon vervangen worden door een andere papiersoort. Milieubewuste rokers kunnen dus met een gerust hart een New West opsteken. Alleen hun longen gaan nog kapot.’

Het met milieu-argumenten aan de man brengen van consumptiegoederen wordt groene marketing genoemd en ieder jaar levert dit wel een paar nieuwe eco-woorden op (die soms met en soms zonder koppelteken worden geschreven). In 1993 bijvoorbeeld ecogas, in 1994 ecodrugs en in 1996 eco-efficiency en ecopaddestoel. Het jaar 1999 leverde ten minste drie nieuwe ecotermen op: eco-afvalwater, ecokogel (kogel die zonder lood wordt gefabriceerd en daardoor minder belastend is voor het milieu) en eco-doodskist. Dat laatste woord debuteerde op 17 november 1999 in Het Parool in de kop ‘Duurzaam dromen van het luchtschip en de eco-doodskist’. Het gaat om een vertaling van het Engelse eco-coffin, een uitvinding van de Brit Paul Ginns. De eco-doodskist is van karton en aardappellijm. Hij verbrandt of verrot met achterlating van uitsluitend waterdamp, zuurstof en humus. Terwijl de klassieke doodskist, met z’n metalen handvatten en kunststof bekleding, allerlei schadelijke stoffen in de natuur brengt. De NRC maakte half december melding van de eco-lijkkist, ook wel verkort tot eco-kist.