Medisch Latijn (urinare) voor pissen (dat mogelijk ooit zelf een eufemisme is geweest en wel voor zeiken), zijn urine lozen. Het woord werd al opgetekend bij Battus (‘Handboek der Chirurg’. 1595). Sinds de zestiende eeuw vragen dokters hun patiënten om te pissen in glazen medicijnflesjes of zogenaamde ‘urinalen’. Urineren was voor sommige artsen na een tijd zelfs te gemeenzaam en te direct geworden zodat zij voor het lozen van urine vaak de term ‘mictie’ kozen. Het ‘Leerboek der Verloskunde’ (1919) van H. Treub had het bijvoorbeeld over ‘stoornissen in de mictie’.
Tegenwoordig is ook wateren* een neutrale term. Overigens betekende het Latijnse woord ‘urina’ oorspronkelijk water. En in het klassieke Latijn had het werkwoord ‘urinari’ de betekenis ‘onder water duiken’. Shakespeare gebruikte in ‘The Merry Wives of Windsor’ het woord ‘urinals’ dan weer in de zin van testikels*. In de volkstaal bestaan er talrijke beeldrijke uitdrukkingen voor de vloeibare ontlasting die vroeger met veel schaamtegevoel gepaard ging: de aardappelen* afgieten; zijn zwager* een hand geven. Vgl. nog die andere natuurlijke behoefte: defeceren*.
As ’t water zakke gaat, begint ’t ais te kraken: schertsende reactie op het verschijnsel dat men bij het urineren gemakkelijk een wind laat.
J. Pannekeet: Mooizoid. 1971
Donderdag heeft het tijdschrift opnieuw foto’s gepubliceerd waarop is te zien hoe de echtgenoot van de Monegaskische prinses Caroline tegen de buitengevel van het Turkse paviljoen op de Expo zooo in Hannover urineert.
de Volkskrant, 23-06-2000
