Vanillestokjes zijn de bereide vruchten van een klimmende orchidee, afkomstig uit de vochtige bossen van Midden-Amerika. De Vanillaplanifolia kwam eerst in 1840 in Indonesië in cultuur.
Mexico levert de meeste vanille. Daar is de cultuur het meest lonend, daar leeft ook het insect, dat de bevruchting der bloemen bewerken kan.
Overal elders moeten mensenhanden des morgens vroeg voor kunstmatige bevruchting zorgen door de bloem open te snijden en het stuifmeel op de stempel te drukken.De vruchten worden geplukt even voordat ze geheel rijp zijn en moeten dan een langdurige behandeling ondergaan. Ieder productiegebied heeft daarvoor zijn eigen methode. Bij de juiste behandeling vormen zich in en op de vruchten kristalletjes met een fijn aroma. De synthetisch bereide vanilline bestaat uit dezelfde kristallen, maar mist de fijnheid van het aroma, dat het natuurproduct kenmerkt. Te rijp geplukte vruchten splijten aan de top, slordig bevruchte bloempjes geven kromme vanillestokjes. De vanille van Bourbon heeft de naam superieur te zijn.
Die van Indonesië doet in kwaliteit daarvoor niet veel onder. Madagascar en de Comoren hebben na Mexico en Brazilië een export van betekenis. Die van Indonesië is ruim 20 ton.
