gemeente in het zuidoosten van Noord-Brabant, gelegen ten zuiden van Eindhoven. Haar westgrens wordt gevormd door het riviertje de Run, haar oostgrens door het riviertje de Keersop, zij omvat het gelijknamige kerkdorp Riethoven, alsmede de buurtschappen en gehuchten Boshoven, Broekhoven, Eind, Heiereind, Hobbel, Keersop (ged.), Volmolen, Voort en Walik.
Riethoven, deel uitmakende van het Streekorgaan Kempenland, telt 2171 inwoners (1985) en is 1716 ha groot. Ze grenst aan de gemeenten Waalre, Valkenswaard, Westerhoven, Bergeyk, Eersel en Veldhoven.
Wapen: Van lazuur beladen met een beeld van St. Willibrordus van goud, die op de opgeheven rechterhand een kerk draagt, in de linkerhand een kromstaf; staande op een losse grond (1818). Geschiedenis: Hoewel ingeklemd tussen twee beekjes, de Run en de Keersop, heeft Riethoven haar naam aan een nog kleiner stroompje te danken, de Rijt of Witrijt, die bij het gehucht Keersop in de Keersop uitmondt. De naam Riethoven wil zeggen „hoeven aan de Rijt”. Doch lang voor er geschreven stukken bestonden, woonden hier, dankzij de bijzondere gunstige hoge ligging tussen Keersop en Run, al mensen. Archeologische vondsten, waaraan Riethoven bijzonder rijk is, wijzen dat uit. Praktisch alle hoofdperioden van de pre- en protohistorie hebben hier hun sporen nagelaten.
De Steentijd is vertegenwoordigd door grafheuvels. Bij Walik, Boshoven en Keersop liggen enige groepen grafheuvels uit de Bronstijd. En uit de gevonden urnenvelden en de vondst van een nederzetting aan de Heuvelweg (1982) blijkt wel, dat Riethoven in de periode 800 v. Chr. tot in de Romeinse tijd een betrekkelijk dichte bevolking heeft gekend.
Riethoven werd vroeger ook wel als Rythoven geschreven. Het is vanouds een parochie, die St. Willibrordus als patroon heeft, evenals het dorp zelf, dat een beeltenis van deze heilige in het gemeentewapen voert. Riethoven is vooral bekend geworden door het feit, dat het de geboorteplaats is van Martinus Bauwens, beter bekend als Martinus Rythovius, de eerste bisschop van Ieperen, die in 1511 in het gehucht Walik onder Riethoven werd geboren als oudste zoon van een eenvoudige landbouwer. Rythovius werd professor in Leuven en later in Duitsland. Hij maakte met Sonnius en Canisius deel uit van een delegatie, die in Worms onderhandelde met de hervormden.
De laatste zittingen van het Concilie van Trente maakte hij ook mee. Rythovius was de eerste Nederlandse bisschop. die in zijn diocees een seminarie oprichtte; dat was in 1565 het geval.
Er is verondersteld, dat Broeckhoven onder Riethoven het stamhuis zou zijn van de adellijke familie Van Broekhoven, waarvan er een als graaf van Bergeyck voorkomt en een ander verheven werd tot baron.
Ondanks het feit, dat Riethoven zo klein is en een gering aantal inwoners heeft (in 1815 slechts 553) is het steeds een zelfstandige gemeente gebleven, zonder enige industrie, duidelijk uitsluitend een landbouwdorp. Het heeft wel al sinds geruime tijd de burgemeester met Westerhoven moeten delen. Monumenten: R.K. kerk St. Willibrordus bestaat na de restauratie van 1890-99 (architect C. Franssen) uit een verbouwd en vergroot schip, een dwarspand uit de 15de eeuw en een 3/8 gesloten koor uit het midden van de 15de eeuw. Aan de zuidkant van het koor werd een nieuwe sacristie gebouwd.
Waterradmolen aan het riviertje De Keersop. Walik heeft enkele oude boerderijen om een brink. Pinksterkoeken: Aan een legaat van Riethovens beroemdste zoon, Martinus Rythovius (eig. Martinus Bouwens; zie Rythovius), hebben de kinderen van het dorp te danken dat ze ieder jaar op tweede Pinksterdag pinksterkoeken krijgen uitgedeeld. Overheidsinstellingen e.d.: gemeentehuis, Dorpsplein 5; politiebureau, Molenstraat 32; postkantoor, Dorpsstraat 5; waterschap, De Dommel, Molenpad 8, Boxtel.
Nutsbedrijven: gas: Gemeentebedrijven Eindhoven, Nachtegaallaan 15, Eindhoven; water: Waterleidingmij Oost-Brabant, Verwersstraat 64, ’s-Hertogenbosch; elektriciteit: PNEM, Willemsplein 2, ’s-Hertogenbosch.
Onderwijs: Riethoven heeft een peuterspeelzaal en een school voor r.k. basisonderwijs. Sportaccommodaties en recreatie: Gemeentelijk Sportpark, Boshovensestraat, met accommodatie voor korfbal, tennis en voetbal. Schutterij St. Anna. Veel natuurschoon in de omgeving.
Bron: Voorl. lijst Monumenten; dr. H. v. Velthoven, Brabant een gewest in opkomst; Info gemeente.
